Landstorm Zelhem
Leden in Zelhem

Leden in Zelhem

Veel foto’s op mijn website (van de mensen die bij de Bijzonder Vrijwillige Landstorm waren), komen van de website www.oudzelhem.nl. Met toestemming van ‘Oud Zelhem’ gebruik ik nu deze foto’s op mijn website. 

In een krantenartikel van 1 november 1927 (het jaar van de oprichting in de gemeente Zelhem) stond dat er zich op de Landstormavond 7 nieuwe leden gemeld hadden en dat ze op dát moment 38 leden hadden. Dus ze hadden 31 leden in het eerste jaar van oprichting. Inmiddels zijn er 58 namen bekend van mannen die bij de B.V.L. in Zelhem waren. Het krantenartikel van1 november 1927 is het eerste krantenartikel over de Bijzonder Vrijwillige Landstorm in Zelhem.

De namen waren onder andere:

  • Arn. Enzerink
  • J. Rijpstra
  • G.J. Leerink
  • H. Luimes
  • D.J. Ooijman
  • H. Dierssen
  • G. Boenink
  • L.K. Wieringa
  • G. Eenink
  • J.W. Klein Hesselink

Op 16-11-1928 zijn erbij gekomen:

  • J.H. Beerten
  • L. Overkamp
  • A.G. Oosterink
  • Alb. Radstake
  • E.H. v.d. Poest-Clement
  • J. Pierhagen
  • Th. Bakker

Na 01-11-1929:

  • H. Bannink
  • C. Veltkamp
  • D Chr Graffelman
  • H. Lieferdink
  • A. Damstra
  • G.W. Klompenhouwer
  • G.H. Bussink
  • H.W. Reijmes

Na 24-10-1930:

  • B. Bokkers
  • F.J. Bakker

Na 18-11-1931:

  • Ir. P. de Fremery
  • F.G. Teunissen
  • W. Smeenk
  • H. Schuurman
  • A.B.Tijken

Na 30-09-1932:

  • A Schouten
  • J. Sprenkelder

Na 25-01-1933:

  • J.J. Jansen
  • J. Hols
  • A. Kuiperij
  • H. Beulink

Na 25-06-1934:

  • E.J. Looman
  • D.J. Radstake
  • K. Bultena
  • A. Schoenmaker
  • Th. Duimelaar
  • C. Wolsink (mogelijk A.C. Wolsink)
  • W. Jolink

Onbekend is wanneer hij erbij is gekomen:

  • H.J. Jansen

na 22 09 1937:

  • H. H. Vrogten
  • J. Eelderink
  • B. H. Schut
  • G. Sevink
  • J. H. Loskamp
  • G. Jansen
  • J. Schellingerhout
  • D. Radstake (?)
  • G.F. Leerink (Een G.F. Leerink heeft niet bestaan dus is het een schrijffout. Het is wel goed mogelijk dat er een broer van G.J. Leerink lid was, of er moest gewoon G.J. staan.)
  • Dorus Dales (niets van in de kranten gevonden tijdens mijn onderzoek, terwijl hij veel prijzen heeft gewonnen volgens zijn dochter).
  • Jan Wassink (ook niets van in de kranten gevonden tijdens mijn onderzoek)

Er is een foutje in geslopen: Derk Jan Ooijman was in 1927 al schutter 2e klasse, dus is hij ook in 1927 lid geworden en niet in 1928.

In het Natres museum in de Harskamp vonden we een ontslagbrief van J. te Paske, geboren op 28 maart 1898 in Zelhem. Toen hij ontslag van de Duitsers kreeg op 21 september 1940 was hij soldaat. Jammer genoeg staat er niet bij waar hij op dat moment woonde. Er is nog geen bewijs gevonden dat hij toen in Zelhem woonde.

Ledenaantal

Hierboven staan de bekende leden, maar de leidinggevende is nog niet benoemd. Commandant van de Vrijwillige Landstorm in Zelhem was sergeant W. M. Hubenet. Languit heette hij Willem Marius Hubenet. Onder aan de pagina staat nog meer informatie over hem.

Voor zover wij het kunnen zien, zijn er 30 leden bijgekomen na november 1927. De 7 nieuwe leden en Rijpstra zelf = 8. Dus van de 38 nieuwe 8 aftrekken anders tel je de 7 nieuwe dubbel.

38 en 31 = 69 leden van de Bijzonder Vrijwillige Landstorm in Zelhem.  Dus in 1934 hadden ze waarschijnlijk ongeveer 77  leden, waarvan we van 45 de naam weten. Hierna zijn er nog 8 bij gekomen. Dat zijn 85 leden in Zelhem in 1937. Uiteindelijk liep dit in de loop van de jaren op, tot 58 voor ons bekende leden.

Rijpstra is in 1927 nog niet genoemd, misschien had hij nog niet hoog genoeg geschoten voor een vermelding in de krant. Hij was waarschijnlijk wel aanwezig, omdat hij waarschijnlijk in het bestuur van de plaatselijke afdeling zat (hij was immers de burgemeester), en omdat er genoteerd stond dat hij Schutter 2e klasse geworden was in 1927. Vraag is dus hoeveel mensen er nog meer aanwezig waren, die niet goed genoeg waren voor een vermelding in de krant, of die alleen maar in het bestuur zaten? Dominee de Planque was ook betrokken bij de B.V.L. maar waarschijnlijk geen lid. Waarschijnlijk deed hij niet mee met het schieten.

Vreemd genoeg liet burgemeester Rijpstra zich pas inschrijven bij de B.V.L. op 16 november 1928. Waarom pas anderhalf jaar na het oprichten van de B.V.L.? Of hij is toen pas lid geworden? Waarschijnlijk zullen we het nooit weten.

Uiteindelijk hebben we via betrouwbare informatie (familie) en via kranten de namen van 58 mannen die enige tijd bij de Bijzonder Vrijwillige Landstorm afdeling Zelhem betrokken zijn geweest.

Het ledenaantal op 21 januari 1930 in Doesburg.

Beroepen binnen de B.V.L.

Onder de leden van de B.V.L. zaten ongeveer 15 boeren of boerenzoons, winkeliers (rijwielhersteller), 4 veldwachters, 2 horlogemakers waarvan 1 ook een klokkenwinkel had, 2 leraren van de Loo-school waarvan 1 de directeur was, 1 wethouder, 1 tandarts, 1 gemeente ontvanger, 1 timmerman, 1 opperman, burgemeester Rijpstra, 2 gemeente secretarissen, 1 bij stoomzuivelfabriek Erica, 1 postbode, de beheerder van het postkantoor, 1 bode op het gemeentehuis, een paar fabrieksarbeiders en 1 molenaars knecht, 1 winkel en bakker ineen, 1 meubelmaker en handelaar ineen, 2 gemeentesecretarissen, 1 gewone klompenmaker en 4 klompenmakers met hun eigen fabriek, directie bij belastingen, 3 fabrieksarbeiders, oud beroepsmilitair die kleding winkel is begonnen, varkenskoopman die winkelier werd, smid, gemeenteraad, grondwerker, elektricien, en als laatste een auto- en fiets garage. En net zoals in andere plaatsen was de dominee sterk betrokken bij alle activiteiten van de B.V.L.

Van zeker 10 mensen is er een vermoeden dat ze landbouwer waren. Nadat ik dit heb uitgezocht kreeg ik weer nieuwe namen van leden, en die zijn er niet meer in verwerkt.

Wie waren nou de leden van de B.V.L. Zelhem?

1.  J.H. Beerten:

Halle

Johannes Hendrikus Beerten werd geboren op 11 mei 1903 in het dorp  Halle. Bij ‘Klein Beernink’ in Beltrum heeft hij een tijdje als knecht gewerkt. Toen hij bij de B.V.L. kwam, was hij 24 jaar oud. Dit was op 1 november 1927. In 1927 en 1928 was hij Schutter 2e klasse. Op de leeftijd van 25 jaar, trouwde hij (in 1928) met Maria Theodora Kasteel in Ruurlo. Ze gingen daarna in Ruurlo wonen, en is waarschijnlijk gestopt met de B.V.L. in Zelhem. Dat was waarschijnlijk te ver weg en mogelijk is hij bij de B.V.L. in Ruurlo gegaan. In 1930 woonden ze in Haaksbergen, want daar kregen ze een baby die overleden is. Later hebben ze nog een zoon gehad, die wel oud geworden is. Verder was er geen informatie over hen meer te vinden. Datum van overlijden is niet bekend.

2. L. Overkamp:

Winkelshoek

Lammert Overkamp werd geboren op 3 mei 1896 in de Winkelshoek op D31 in Zelhem.  Het enige wat er verder nog van hem te vinden is dat hij tot 31 augustus 1920 bij boer (waarschijnlijk Peter) van Zadelhoff (in Hummelo en Keppel) in de kost was als landbouwknecht.

Hierna ging hij weer terug naar zijn ouders in Zelhem. Bij de familie Toonk in de Velswijk is hij ook inwonende knecht geweest. In 1925 woonde Lammert nog bij zijn ouders thuis, samen met een broer en zus.

Hij was 31 jaar oud, toen hij lid van de B.V.L. was. Hij meldde zich bij de Landstorn aan op 1 november 1927, dat is heel kort na de oprichting van de B.V.L. In 1927 en in 1928 was hij Schutter 2e klasse. Waarschijnlijk is hij vrijgezel gebleven, omdat er verder niets over hem te vinden is. Of hij is heel jong overleden. De datum van overlijden is niet bekend.

3. A.G. Oosterink:

Arnoldus Gerhardus Oostenrink, wethouder en landbouwer in Zelhem.

Winkelshoek

Arnoldus Gerhardus Oosterink werd geboren in de Winkelshoek in Zelhem op 9 januari 1884 en was wethouder bij de gemeente Zelhem. Hij woonde toen aan de Eeltinkstraat in de Winkelshoek naast Popping. (Oldenhave) Na 1940 gingen ze naar Brunsveldweg 7. Hij was getrouwd met Johanna Theodora Luimes en ze hadden 10 kinderen.

Hij was naast wethouder ook boer, en later was hij ook loco-burgemeester. Dat hij loco-burgemeester was, kwam vooral voor in de zomervakanties.

Het geval was,  dat dit samen viel met de rogge-oogst. Het probleem was dan, dat hij dagelijks stukken moest ondertekenen en dat dit niet zo goed gaat tijdens het oogsten. Elke dag ging er een klerk op de fiets naar het huis van Oosterink om te vragen waar hij aan het oogsten was. Vervolgens fietste de klerk met de papieren, daar naar toe. Op het land werden dan alle papieren getekend.

Toen hij bij de Bijzonder Vrijwillige Landstorm kwam, was hij 43 jaar oud. Dat was op 1 november 1927, kort na de oprichting van de B.V.L. dus. In 1927 was hij Schutter 2e klasse, en in 1928 werd hij Schutter 1e klasse. In 1929 werd hij de eerste Scherpschutter in Zelhem. Hij overleed in 1942 (in de oorlog), en werd 58 jaar oud.

 4. Alb. Radstake:

Helemaal links is Albert Radstake, de postbode van Zelhem.

Heidenhoek

Albert Radstake werd geboren op 24 februari 1885 in de Heidenhoek en was postbode in Zelhem. Op 11 juli 1918 trouwde hij met Gesina Grada Ligterink (Sientje). Hij was toen 33 jaar oud en toen nog klompenmaker van beroep, net als zijn vader. Sientje was 19 toen ze trouwden. Toen hij bij de B.V.L. kwam, was hij 42 jaar oud. Albert ging van dinsdag 21 mei tot en met vrijdag 24 mei 1930 mee met een aantal mannen van de B.V.L. Zelhem naar kamp Waalsdorp in Den Haag voor de Nationale Schietwedstrijden. Aalbert was lid sinds 1 november 1927. Dit jaar werd hij nog Schutter 2e klasse en in 1928 Schutter 1e klasse. Dit was vrij gebruikelijk. Het eerste jaar dat je lid was, schoot je Schutter 2e klasse en het jaar daarna hadden de meesten wel Schutter 1e klasse.

Ze kregen verschillende kinderen, maar ook overleden er een paar. Een zoon van 12 , één van 13 jaar èn een van 19 jaar. Tot zijn dood heeft Albert gewoond aan Heidenhoekweg 10. Vroeger heette het huis ’t Stumke’ maar tegenwoordig ‘de Lindehoek’. Op de foto zie je de post die naar de markt wordt gebracht. Links staat Albert Radstake.

Albert overleed in 1963 en is 78 jaar oud geworden.

5. E. H. v.d. Poest-Clement:

Van de Poest Clement, huisarts in Zelhem.

Poortugal

Everhard Hendrik van der Poest-Clement werd in 1883 geboren in Poortugal bij Rotterdam. Hij studeerde voor ‘geneesheer’ en trouwde in 1913 in Renkum met Johanna Wilhelmina Hupscher. Toen ze in 1913 naar Zelhem kwamen, gingen ze eerst tijdelijk inwonen bij koperslager Bruil aan de Stationsstraat. Dit zelfde jaar werd hun huis en praktijkruimte gebouwd in de Stationsstraat op nr. 9.

Ze kregen 3 kinderen. In november 1927 was Everhard al bij de B.V.L. in Zelhem. Hij was toen 44 jaar oud.  In 1927 werd hij Schutter 2e klasse en in 1928 Schutter 1e klasse. In 1930 en 1931 werd hij Scherpschutter.

In 1941 overleed van der Poest-Clement. Hij was toen 58 jaar oud. Later ging zoon Frans in het huis van zijn ouders een tandartspraktijk maken. Dochter Eugenie hielp hem hierbij.  Zoon Frans stond als tandarts bij velen niet zo goed bekend. Heel veel Zelhemmers waren bang voor hem, o.a. vanwege de zeer pijnlijke behandelingen.

6. J. Pierhagen:

J. Pierhagen, bode bij gemeente Zelhem.

Schelluinen

Jan Pierhagen werd geboren op 5 juli 1901 in Schelluinen en was gemeente ontvanger (bode) in Zelhem van 1926 tot 1932. Hij werd geboren in Noord-Holland op een boerderij. In 1926 ging hij naar Zelhem om hier gemeente-secretaris te worden. Hij was van de Anti-Revolutionaire Partij. Tegenwoordig is dat het CDA. Hij was 26 jaar oud toen hij bij de B.V.L. kwam. Op 1 november 1927 was hij officieel lid. In dit jaar werd hij Schutter 2e klasse. In 1928 Schutter 1e klasse en in 1929 Scherpschutter. Maar in 1932 besloot hij  om weer terug te gaan naar Noord-Holland. In maart 1940 werd hij zelf burgemeester. Van de gemeente Opperdoes, en na de bevrijding ook van Twisk. Hij trouwde en kreeg kinderen. Hij werd later door zijn fucties bekend in heel Nederland. Hij overleed in Hoorn op 12 juli 1971. Hij is 70 jaar oud geworden.

7. Th. Bakker:

Thomas Bakker, directeur Loo-school en oprichter landbouwschool Zelhem.

Zutphen

Thomas Bakker werd geboren op 4 augustus 1882 in Zutphen. Hij trouwde op 25 mei  1909 in Zwolle met Foekje Bruinenberg. Hij was toen al onderwijzer. Hierna vertrokken ze naar Friesland. Naar Dantumadeel om precies te zijn en daar werden de eerste kinderen geboren. Ze hadden samen 8 kinderen. Waaronder Frans Jakob Bakker die ook lid van de B.V.L. was (zie verder in de lijst). Toen Thomas bij de B.V.L. was, was hij 45 jaar oud. Dat was op 1 november 1927 . Dit jaar werd hij ook nog Schutter 2e klasse. In 1928 Schutter 1e klasse en in 1931 Scherpschutter.

Hij was van 1912 tot 1945 directeur van de Loo-school. In 1926 richtte hij een Zelhemse afdeling op van de Christelijke Boeren en Tuindersbond. Ook wilde hij graag een Christelijke Lagere Landbouwschool in Zelhem, wat hem uiteindelijk is gelukt. Op 5 januari 1931 ging de school open. Maar in 1972 moest de school helaas sluiten. Thomas overleed op 23 mei 1967, op 84 jarige leeftijd. Thomas en zijn vrouw liggen begraven in Zelhem.

Een aantal leden van de B.V.L. kwamen elkaar ook in andere functies tegen in Zelhem.  Zo was Anne Damstra penningmeester bij de Loo-school, en burgemeester Rijpstra was secretaris van de Loo-school.

8. A. Enzerink ook wel Arn.Enzerink:

Doetinchem

Arend Enzerink werd geboren op 21 februati 1904 in Doetinchem. Hij had een tijdje gewerkt in ’s Heerenberg en in Borculo als molenaarsknecht. Hij trouwde op 6 juni 1929 in Zelhem met Johanna Gerritdina Hamer. Hij was toen 25 jaar oud, en fabrieksarbeider in Wehl. Johanna was geboren in Bochelt omdat haar vader daar toen werk had. De rest van de zusjes zijn geboren in Doetinchem. Toen ze trouwden was de moeder van Johanna al overleden. Haar vader was grondwerker en had geen vaste woon- of verblijfplaats.

Rond 1928 woonde Johanna met een oudere broer op verschillende adressen in Zelhem. In 1929  kregen Arend en Johanna een zoontje in Zelhem. Vóór hun zoontje kwam, woonden ze met 3 personen in een huis. Arend en Johanna hebben een tijdje gewoond op de “Janssenshut” (Kampweg 1). In 1929 vertrokken ze naar Doetinchem.

Arend was 24 jaar toen hij bij de B.V.L. kwam. Dit was op 16 november 1928. Dit jaar werd hij Schutter 2e klasse en meteen schutter 1e klasse. Johanna is overleden op 27 april 1964 en Arend op 20 februari 1979. Arend Enzerink en zijn vrouw liggen begraven in Wehl.

9. J. Rijpstra:

Johannes Rijpstra, burgemeester van Zelhem.

Wonseradeel

Johannes Rijpstra werd geboren op 29 juli 1889 in Wonseradeel in Friesland. Hij was burgemeester van Zelhem van 1921 tot 1944, en hoofd van de Bijzonder Vrijwillige Landstorm in Zelhem. In 1927 was hij al Schutter 2e klasse, maar (vreemd genoeg) hij meldde zich officieel pas aan op 16 november 1928. Dit jaar werd hij Schutter 1e klasse. En in de jaren 1929, 1831 en 1937 werd hij Scherpschutter. Hij was 38 toen de B.V.L. werd opgericht in Zelhem. Johannes staat ook op de foto bovenaan deze pagina. Naast nog meer functies, was hij  o.a. secretaris van de Loo-school.

Johannes Rijpstra trouwde in Zelhem op 6 augustus 1918 met Beatrix Regina de Planque, die uit Gendringen kwam. Zij was een dochter van dominee de Planque die ook betrokken was bij de B.V.L. Johannes en zijn vrouw Regina woonden op het gemeentehuis (Stationsstraat 15) en ze kregen 2 jongens en 2 meisjes.

Johannes Rijpstra werd samen met zijn collega`s Klaas Wieringa en De Korte gearresteerd door de Sicherheit Dienst, op 23 juni 1944, omdat ze door de Duitsers werden verdacht van sabotage. Johannes werd naar concentratiekamp Neuengamme (in de buurt van Hamburg) overgebracht. En later werd hij overgeplaatst naar concentratiekamp Hammerbrook, waar hij is overleden op 9 december 1944 om 15.00 uur.

Rijpstra is postuum onderscheiden met het verzetsherdenkingskruis.

Rijpstra en zijn vrouw liggen begraven in Zelhem. Johannes is overleden in Duitsland, daarom hij is herbegraven in Zelhem. Kijk voor meer informatie over Rijpstra op deze pagina onder het kopje “Wie waren de leidinggevenden in de gewestelijke afdeling ‘de Veluwezoom’ ?”

10. G. J. Leerink:

Wassinkbrink

Gerrit Jan Leerink werd geboren op 21 maart 1887 in de Wassinkbrink in Zelhem. Hij was de kleinzoon van Gerrit Jan Leerink, die al jaren een winkel had op de Palmberg. Gerrit Jan jr. had samen met zijn vrouw Jans Hemink een winkel aan de Hummeloseweg nummer 13. Ze waren getrouwd op 5 juni 1919 in Zelhem, en kregen samen 2 kinderen. Eerst zoon Arent Jan. Maar hun zoontje die geboren werd in 1924, werd maar 4 dagen oud. Op 18 juli 1925 overleed Gerrits vrouw Jans. Ze was nog maar 30 jaar oud.  

Toen Gerrit Jan bij de B.V.L. kwam op 16 november 1928, was zijn vrouw al dood. Hij was 41 jaar oud toen hij lid werd van de B.V.L. In 1928 werd hij Schutter 2e klasse en 1e Klasse, en in 1929 Scherpschutter. Gerrit Jan was bakker maar verkocht ook andere artikelen.

In 1955 overleed ook zoon Arend Jan op 35 jarige leeftijd. In 1967 ging de winkel voorgoed dicht omdat hij al oud was en geen opvolgers had. De enige die oud geworden is van dit gezin, was Gerrit Jan zelf. Hij overleed op 30 januari 1974 en was toen 86 jaar oud. Op de foto’s hieronder is de familie van Gerrit Jan te zien voor de bakkerij.

Een paar keer stond er G. F. Leerink in de krant, maar volgens ECAL en Open Archieven heeft er nooit geen G. F. Leerink bestaan. Op de foto zien we 2 mannen van Leerink, misschien was de andere ook bij de B.V.L. maar is er een tikfout in de krant geslopen. (wat vroeger vaak gebeurde). Met andere woorden óf er waren 2 Leerinks bij de Landstorm, of er is een keer een tikfout gemaakt.

De mannen Leerink hadden een bakkerij maar later kregen ze een kruidenierszaak erbij.

Welke generatie hier afgebeeld is, is niet helemaal duidelijk want zijn vader had ook een winkel op de Palmberg. Dit is wel het goede huis.

11. H. Luimes:

Velswijk

Herman Luimes werd geboren op 24 januari 1911 in de Velswijk. In 1920 woonde Herman in Aalten, en in 1921 in Dinxperlo. Waarschijnlijk bij familie. Maar in 1925 woonde hij weer in Zelhem. Hij was 17 toen hij bij de B.V.L. kwam. Dat was op 16 november 1928. Hij werd Schutter 2e en 1e klasse in één keer. In 1934 en in 1937 werd hij Scherpschutter. Hij kwam dus niet bij de BVL op zijn 17e om zijn diensttijd te verkorten. Hij vond het schieten waarschijnlijk erg leuk.

Herman trouwde met Carolina Lammers die uit de Heurne (bij Aalten) kwam. Ze trouwden op 17 juni 1937 in Zelhem. Bij hun trouwen was hij landbouwer van beroep. Ze gingen in Zelhem wonen en kregen een dochtertje in 1938. Zijn schoonmoeder woonde bij hun in. Ze kregen 4 kinderen. Uiteindelijk zijn ze in Aalten en Dinxperlo gaan wonen waar Carolina ook vandaan kwam. Maar ze zijn later helemaal uit de Achterhoek weg getrokken. Want op 18 februari 1963 is Herman overleden in Avereest (Overijssel). Hij werd niet zo oud, slechts 52 jaar. Herman ligt alleen in een graf in Dedemsvaart. Hij was al wel opa geworden. Waar zijn vrouw begraven is, is niet bekend.

Er zijn rond de tijd nog 2 mannen met de naam Herman Luimes geboren, maar die kunnen het niet zijn. Alles heb ik goed nageplozen en het klopt gewoon allemaal niet.

12. D. J. Ooijman:

Derk jan Ooijman, meubelmaker, in 1942.

Wassinkbrink

Derk Jan Ooijman werd geboren op 22 november 1902 in de Wassinkbrink in Zelhem. Derk Jan was in zijn diensttijd bij de Gele Rijders in Arnhem. (aldus familie) Voor meer informatie over de Gele Rijders, even naar de pagina Organisatie gaan en wat naar beneden scrollen. Dan zie je vanzelf een man in gele kleding staan.

Toen Derk Jan bij de B.V.L. kwam was hij 25 jaar. Dat was al in 1927. Hij was dit jaar al Schutter 2e klasse, wat normaal was het eerste jaar. In 1928 werd hij Schutter 1e klasse. Van dinsdag 21 mei 1930 tot en met vrijdag 24 mei is Derk Jan mee geweest met een paar mannen van de B.V.L. Zelhem naar de Nationale Schietwedstrijden in Den Haag op kamp Waalsdorp. In eerste instantie was Derk Jan een goede schutter, maar in 1937 viel het wat tegen. Hij was toen schutter 1e klasse.

Hij was later meubelmaker en woonde met zijn vrouw in de Smidsstraat op nummer 7-9. Hij trouwde in 1933 met zijn vrouw. Haar naam was: Hendrika Johanna Looman. Van 1933-1939 werkte hij in zijn schuur als meubelmaker. Behalve meubelmaker was hij ook meubelhandelaar. Pas na 1940 maakten ze een winkel in de Smidsstraat.

Toen Derk Jan opgeroepen werd om te vechten tegen de Duitsers, kreeg hij vrijstelling omdat hij een zwaar gehandicapte dochter had. In de oorlog hebben de Duitsers gebruik gemaakt van de meubelmakerij.

En veel later hadden ze een winkel in ‘woninginrichting’.  Ondertussen had een van hun zoons de winkel overgenomen. Zo rond 1985 is de winkel definitief opgeheven, omdat de zoon geen opvolgers had.

Eén van Derk Jans zoons was een bekende in Zelhem: Henk Ooijman. Hij schreef o.a. verhalen in het Achterhoeks en tekende oude gebouwen in Zelhem. Hij had de bijnaam: ‘Henk uut ’t Darp’.

Derk Jan overleed in 1977.

13. H. Dierssen:

Herman Dierssen.

Wassinkbrink

Herman Dierssen werd geboren op 6 januari 1889 aan Wassinkbrink 30 in Zelhem. Op 4 oktober 1917 trouwde hij in Zelhem met Geselina Wendelina Hengeveld. Hij was toen al centrifugist bij Erica in Zelhem. Ze hadden een pension in de Stationstraat op nummer 30. Het pension heette Pension Dierssen. Later zat `t Winkeltje van Schoenmaker erin. Herman werkte dus bij de Coöp Stoomzuivelfabriek Erica. Eerst als centrifugist, later als controleur. Hij heeft uiteindelijk heel zijn leven hier gewerkt.

Herman was bassist bij muziekvereniging Union. Hij was volgens Zelhemmers ‘een goed muzikant en een trouw en goed bestuurslid’ van Union.

Hij was 39 jaar toen hij bij de B.V.L. kwam. Dat was op 16 november 1928. Dit jaar haalde hij Schutter 2e en Schutter 1e klasse in 1 keer. Van dinsdag 21 mei 1930 tot en met vrijdag 24 mei was hij samen met wat mannen van de B.V.L. Zelhem mee geweest naar de Nationale Schietwedstrijd op kamp Waalsdorp in Den Haag.

In 1930, 1931 en 1933 werd hij Scherpschutter. Zijn foto staat boven aan deze pagina. Herman en zijn vrouw overleden beiden in 1972. Herman is 83 jaar oud geworden.

14. G. Boenink:

Wassinkbrink

Gerhardus Boenink werd geboren op 29 juli 1903 in de Wassinkbrink in Zelhem. Hij woonde vroeger op boerdeij Eenink. Dat is nu Wisselinkweg 6.  Hij was getrouwd met Berendina Willemina Berkelaar die ook in 1903 was geboren, en ook in de Wassinkbrink. Ze kregen meerdere kinderen. Gerhardus Boenink zat ook in het bestuur van de Loo-school. Hij was 25 jaar oud toen hij bij de B.V.L. was. Hij meldde zich aan op 16 november 1928. Dit jaar werd hij in 1 keer Schutter 2e en 1e klasse. Hij was in 1930 en 1931 Scherpschutter.

Gerhardus is overleden op 26 juni 1989 en is 85 jaar oud geworden. Op hun grafsteen staat Eenink, de naam van de boerderij.

15. L. K. Wieringa:

L.K. Wieringa, gemeentesecretaris en in een concentratiekamp gezeten.

Purmerend

Lebertus Klaas Wieringa werd geboren in maart 1887 in Purmerend. Vanaf 1921 was hij gemeentesecretaris in Zelhem, en werkte bij de burgerlijke stand. Geboortes, trouwen en overlijdensgevallen noteren. Hij was vóór november 1928 al lid van de B.V.L., want in november van dat jaar was hij 2e schutter. Op dat moment was hij 41 jaar oud. Dit is de enige prijs die hij heeft gehaald bij de B.V.L. Hij kwam in Zelhem wonen bij de Anna’s Hoeve aan de Halseweg. Dit was een pension .

Ondertussen leerde hij een meisje kennen: Johanna Jacoba Schutte van de Halseweg. Ze trouwden in 1929 en gingen wonen aan de Doetinchemseweg 71.  Ze waren de eerste bewoners van dit pand.

Lebertus Klaas is samen met bugemeester Rijpstra en o.a. de heer de Korte op 23 juni 1944 gearresteerd door de S.D. omdat hij samen met zijn collega’s verdacht werd van sabotage door de Duitsers. Op 22 april 1945 is Klaas vrijgelaten door de Russen in concentratiekamp Sachsenhausen, in de buurt van Berlijn. Hij heeft hier meer dan een jaar gezeten.

Klaas was dermate verzwakt dat hij pas in augustus naar het Academisch Noodziekenhuis in Groningen werd vervoerd. Hij is door een speciale auto van het Rode Kruis opgehaald en naar zijn familie in Zelhem gebracht. Dit was op zondagmiddag 20 augustus 1945 om 17.00 uur. Hij werd thuis feestelijk ontvangen.

Op 1 april 1952 ging hij met pensioen. Hij was toen 65 jaar oud. Hij is postuum onderscheiden met het verzetsherdenkingskruis. Het verzetsherdenkingskruis is een nationale, maar geen koninklijke onderscheiding die werd ingesteld in 1980 vanwege 35 jaar bevrijding. Het was voor deelnemers aan het verzet in Nederland.

Klaas overleed op 21 augustus 1969 in Heilo waar hij met zijn vrouw woonde. Hij werd begraven in Vlaardingen in Zuid-Holland. Zijn kinderen woonden hier vlakbij.

16. G. Eenink:

Gradus Eenink op leeftijd voor zijn woning in het Wolversveen.

Bron: Je bent een Zelhemmer als…

Hengelo (Gld)

Dit was Gradus Eenink en werd geboren op 21 januari 1900 in Hengelo (G).  Hij woonde later aan de Heisterboomdijk 1 in  het Wolversveen op boerderij de Hazekamp, samen met zijn vrouw Aleida Hendrika Hilferink.

Hij was 28 jaar toen hij bij de B.V.L. kwam. Dat was op 16 november 1928. Dit jaar schoot hij Schutter 2e klasse en in 1929 was hij Schutter 1e klasse. Van dinsdag 21 mei 1930 tot en met vrijdag 24 mei was Gradus samen met een paar andere mannen van de B.V.L. Zelhem naar de Nationale Schietwedstrijden in Kamp Waalsdorp in Den Haag geweest. Hendrik Reijmes (en nog 3 andere mannen van de afdeling Zelhem) waren ook mee naar Den Haag. Gradus en Aleida kregen een aantal kinderen. Gradus overleed op 9 juli 1983, en is dus 83 jaar oud geworden. Zijn vrouw was toen al jaren dood. Zij was al in 1962 overleden. Ze liggen in Zelhem begraven. Waarschijnlijk was hij landbouwer van beroep.

Hieronder de informatie van het leger van Gradus Eenink. Het gaat hier om het oproepen voor de dienstplicht. ‘Toevallig’ dezelfde datum als Hendrik Reijmes. Toen ik naar informatie over Hendrik Willem Reijmes zocht, zag ik ineens ook de naam Gradus Eenink staan. Beiden moesten ze zich op 17 januari 1920 melden bij het leger. Ook moesten ze 2 keer tegelijk op herhaling komen. Toen ze bij de B.V.L. kwamen, kenden ze elkaar dus al een tijdje. Ze hebben vast samen gereisd naar de kazerne in Arnhem.

17. J.W. Klein Hesselink:

Oosterwijk

Jan Willem Klein Hesselink werd geboren op 9 september 1901 in de Oosterwijk. Hij was 27 toen hij bij de B.V.L. was. Zijn naam vinden we voor het eerst op 16 november 1928. Dit zelfde jaar werd hij Schutter 2e klasse. In 1938 trouwde hij met J.H. Wentink en woonden ze op ‘De Fokking’. Dat is nu Meindertweg 1. Ze kregen een aantal kinderen.  

In de oorlog moest hij samen met veel andere Zelhemmers naar Zevenaar op de fiets (in opdracht van de Duitsers) om hier te werken voor de Duitsers. Samen met zijn neef Henk Klein Hesselink uit de Meene en beide neven Johan en Henk Klein Hesselink. Jan Willem was erbij toen zijn neef Henk in 1944 dodelijk werd getroffen tijdens de graafwerkzaamheden in Zevenaar. Dit heeft veel indruk gemaakt op de familie.

De ouders van neef Henk hadden altijd een foto van hun omgekomen zoon op de schoorsteen staan. Jan Willem zelf is overleden in 1983 en is begraven in Halle. De foto is waarschijnlijk genomen in 1938, op zijn trouwdag. Jan Willem was landbouwer van beroep

Jan Willem Klein-Hesselink (1938).

Bron: kleindochter Heidy Diepenbroek-Althof.

18. H. Bannink:

Herman Bannink.

Zelhem

Herman Bannink werd geboren op 30 december 1889 in Zelhem. De gemeentevroedvrouw heeft aangifte gedaan bij de burgerlijke stand, omdat vader onbekend was. Hierdoor kreeg Herman de achternaam van zijn moeder: Bannink. Herman ging meteen naar een pleeggezin en woonde bij zijn pleegouders (de fam. Eelderink) op ‘De Wisselt’. Dat heet nu Zandvoortweg 4.

Hij werd later gemeente secretaris of wel ‘1e ambtenaar ter secretarie te Zelhem’.  Hij trouwde in 1912 met Johanna Maria Cornelia Frederiks. Ze woonden eerst in de Smidsstraat, maar later verhuisden ze naar Halseweg 8. Dit was een nieuw huis. Samen kregen ze een aantal kinderen. Herman is hier blijven wonen nadat zijn vrouw is overleden in 1958. Hij was 40 jaar oud toen hij bij de B.V.L. was. We zien zijn naam voor het eerst op 1 november 1929. Dit zelfde jaar schoot hij al voor Scherpschutter! In 1933 werd hij weer Scherpschutter, maar haalde zelfs de oorkonde voor Koningsschutter! Hij was de eerste in Zelhem sinds de oprichting in 1927! Hij heeft heel veel prijzen geschoten in de loop van de jaren. Herman staat ook op foto`s van de muziekvereniging Union in Zelhem. De foto op deze pagina is een uitsnede van de foto boven aan deze pagina.

Na de dood van zijn vrouw (die 8 jaar ouder was) heeft hij nog 20 jaar geleefd. Hij overleed op 30 augustus 1978. Ze zijn begraven in Zelhem.

19. C. Veltkamp:

Coossen Veltkamp, meester op de Loo-school.

Hoogersmilde

Coossen Veltkamp werd geboren in Hoogersmilde op 21 februari 1906. Zijn ouders waren Johan Veltkamp en Janna Zwiers. Zijn vader was molenaar bij de coop fabriek ‘Nooit Gedacht’. Coossen groeide op in Smilde en hier was hij al onderwijzer. In 1925 werd hij meester op een school in Klazinaveen, en in 1929 meester op de Loo-school.

Coossen Veltkamp trouwde met Annigje van der Bij. In 1932 kwamen de ouders van Coossen met bijna al zijn broers en zussen in het dorp Zelhem wonen. Coossen Veltkamp was van 1929-1946 meester op de Loo-school. Ze kregen 5 kinderen, en die zaten allemaal op de Loo-school. In 1941 overleed hun dochtertje Anna in Arnhem. Ze werd maar 5 jaar oud. Toen Coossen bij de B.V.L. was, was hij 23 jaar oud. Hij kwam bij de B.V.L. op 1 november 1929. Dit jaar schoot hij meteen Schutter 1e klasse. In 1931 en 1937 was hij Scherpschutter. Hij woonde op Hummeloseweg 64, tegenover de Spijkhorst.

Waar ze later heen gegaan zijn, is niet bekend. Wel is bekend dat Coossen is overleden op 1 september 1987 en ligt begraven in Epe. Samen met zijn vrouw, die is overleden in 1999.

20. D. Chr. Graffelman:

Winkelshoek

Mogelijk gaat het om Derk Christiaan Graffelman. Hij werd op 16 maart 1906 geboren in de Winkelshoek. Derk was 23 jaar oud toen hij op 1 november 1929 bij de B.V.L. kwam en hij was klompenmaker van beroep. Hij werd meteen dit jaar Schutter 1e klasse. Derk is van dinsdag 21 mei 1930 tot en met vrijdag 24 mei met een aantal mannen van de B.V.L. Zelhem mee geweest naar de Nationale Schietwedstrijden op kamp Waalsdorp in Den Haag. In 1931 en 1933 was hij Scherpschutter.

Derk Christiaan trouwde met Bernarda Theodora Reinders op 22 juni 1933 in Zelhem . Ze kregen 4 kinderen, en woonden in de Heidenhoek op huis B 109. Op 19 februari 1955 overleed Derk Christiaan Graffelman op 48 jarige leeftijd in Doetinchem. Mogelijk in het ziekenhuis overleden? Hij was fabrieksarbeider toen hij overleed.

21. H. Lieverdink:

Velswijk

Hendrik Lieverdink werd geboren op 28 mei 1908 in de Velswijk.  Hij was getrouwd met Gerritje Lettink. Toen hij bij de B.V.L. was, was hij 21 jaar oud. Hij meldde zich aan bij de B.V.L. op 1 november 1929. Hij werd dit jaar Schutter 1e klasse.

Hendrik en Gerritje kregen meerdere kinderen. Gerritje overleed in 1988 en Hendrik op 5 april 1995. Hendrik is 86 jaar geworden. Waarschijnlijk is een zoon van hun op 38 jarige leeftijd overleden, want hij ligt hij hun in het graf.

Waarschijnlijk gaat het hier om ‘Hendrik uit het Wolversveen, van ’t Rietveld’.

22. A. Damstra:

Anne Damstra.

Haskerland

Anne Damstra werd geboren op 18 januari 1892 in Haskerland bij Joure. In 1910 had hij zijn laatste werk in Friesland. Daarna dook zijn naam op in Gendringen.  Hij leerde zijn vrouw kennen : Hendrika Johanna Nabers. Ze trouwden op 12 februari 1920 in Hardenberg. Toen ze trouwden was Anne kommies van beroep. Dit was een ‘administratieve ambtenaar van middelbare rang.’

In 1920 woonden ze in Gendringen want hier werd hun eerste dochter geboren. Op 1 november 1929 woonden ze in Zelhem, want Anne had zich toen aangemeld bij de B.V.L. in Zelhem. Hij was 37 jaar oud toen hij zich aanmeldde. Hij schoot dit jaar Schutter 1e klasse. In 1934 en 1937 werd hij Scherpschutter. Anne staat op de foto boven aan deze pagina.

In Zelhem werden ook wat kinderen geboren. Anne werkte later bij de belastingen. Eerst was hij assistent Directe Belastingen en later Hoofdcommissies Directe Belastingen. Hij was ook penningmeester van de Loo-school. Ze woonden aan de Doetinchemseweg vlakbij het oude politiebureau. Tegenover de huidige woning van Harry Somsen. Anne overleed in Arnhem op 20 oktober 1956 en is 64 jaar oud geworden. Ze zijn samen begraven in Zelhem.

23. G. W. Klompenhouwer:

Langerak

Het gaat hier om Gerrit Willem Klompenhouwer. Hij werd geboren op 27 september 1896 in Langerak. Zijn vader hertrouwde en ging met het hele nieuwe gezin naar Zelhem in 1917. Gerrit Willem was toen 21 jaar oud.

Gerrit Willem touwde op 9 maart 1922 met Grada Hendrika Eelderink, en ze kregen samen een aantal kinderen. Toen hij trouwde was hij landbouwer van beroep. Hij was 33 jaar oud toen hij bij de B.V.L. kwam. Hij meldde zich aan op 1 november 1929. Dit jaar werd hij Schutter 1e klasse.

Hij overleed in 1961 en werd 64 jaar oud. Ze hebben in Zelhem begraven gelegen, maar het graf is inmiddels geruimd.

Volgens verhalen woonde er voeger woonde er ene Klompenhouwer aan Zevenweg 35. Hij was geen boer, maar werkte bij een bedrijf. Mogelijk is dit dezelfde persoon.

24. G.H. Bussink:

Halle

Gerrit Herman Bussink werd geboren op 24 maart 1905 in Halle. Zijn vader was kleermaker. Gerrit ging op 31 oktober 1927 naar het Woold in Winterswijk. Waarschijnlijk voor werk. Op 30 april 1928 vertrok hij naar Wisch. Gerrit trouwde op 29 januari 1931 in Zelhem met Christina Gerharda Grievink, en ze kregen een aantal kinderen. Volgens de trouwacte was hij toen landbouwer. Toen hij bij de B.V.L. kwam, was hij 24 jaar oud. Gerrit kwam bij de B.V.L. op 1 november 1929. Hij schoot dit jaar meteen schutter 1e klasse.

Zeker al vanaf 1968 woonde het gezin aan de Zevenweg op nr.9. Gerrit Herman Bussink overleed in 1983, en werd 78 jaar. Nadat zijn vrouw overleed in 1987, bleven twee ongetrouwde zoons wonen. De zoons van Gerrit Herman stonden heel goed bekend in Zelhem om het opnieuw stofferen van oude bankstellen en stoelen. Beide zoons zijn inmiddels ook overleden.

25. H.W. Reijmes:

H. W. Reijmes rond 1930.

Dorp Zelhem

Dit was mijn opa: Hendrik Willem Reijmes. Hendrik werd geboren in 1900 aan de ‘Komme Kolk’ in Zelhem. Toen hij 17 jaar was, hebben zijn ouders (Willem Reijmes en Jantjen van Til) een huis aan de Halseweg 30 gebouwd. Hier had de familie van Til nog een stuk grond liggen. Opa Harmanus van Til leefde nog en verhuisde mee naar de Halseweg. Opa van Til was timmerman en timmerde heel veel doodskisten toen ze nog woonden op de ‘Komme Kolk’. Kort na het verhuizen naar de Halseweg, is Harmanus van Til overleden.

Toen Hendrik bij de B.V.L. kwam, was hij 29 jaar oud. Hij meldde zich aan op 1 november 1929. Tegelijk met 7 andere mannen. Hij werd dit zelfde jaar Schutter 2e klasse. In 1930 is Hendrik met de B.V.L. naar het militaire kamp Waalsdorp in Scheveningen geweest vanwege Nationale Schietwedstrijden waaraan hij deel mocht nemen. Hij heeft hier ook de koningin gezien. In 1930, 1931 en 1933 was hij Schutter 1e klasse. Hendrik heeft het altijd heel erg fijn gevonden bij de B.V.L. Een tijd waar hij graag aan terug dacht.

Vijf jaar later, in 1934, trouwde hij met Derkje Colenbrander en ze kregen 4 kinderen. Hendrik was boer èn hij werkte bij de Heidemij. Maar doordat Hendrik zeer zware astma had, kon hij vaak niet werken. Behalve zijn ouders, woonde ook een half broer van zijn vrouw bij hun in. Dat was Jan Colenbrander. Ome Jan was in de oorlog nog getuige van het bombardement op de Palmberg, waar hij net de getroffen familie aan het helpen was. In 1956 overleed de vrouw van Hendrik en bleef hij met 4 pubers achter. Zijn vrouw Derkje werd maar 52 jaar oud.

Later woonde Hendrik bij een van zijn zijn dochters in, op verschillende adressen in Zelhem. Hij overleed op 28 november 1989 en werd bijna 89 jaar. Hij is één van de oudsten geworden van de B.V.L. in Zelhem.

Hij had ook veel prijzen gewonnen met het schieten zoals lampen en klokken, net als buurman Dorus Dales.

Hieronder de informatie van het leger over mijn opa. en zijn Landstormboekje waar hij erg zuinig op was.

Hendrik Willem Reijmes; waarschijnlijk in de oorlog; voor zijn persoonsbewijs waarschijnlijk.

En zo ziet de foto eruit nadat hij is bewerkt door Harry Somsen.

Hieronder zie je het Landstormboekje van mijn opa:

26. B. Bokkers:

Halle

Bernardus Bokkers werd geboren op 21 juni 1902 in Halle. Hij was landbouwer in Zelhem, en trouwde op 4 mei 1932 in Lichtenvoorde (op 29 jarige leeftijd) met Grada Johanna Weelink. Waarschijnlijk is hij daarna over gegaan naar de afdeling van de B.V.L. in Lichtenvoorde, want iedere keer naar Zelhem toe voor oefeningen van de B.V.L. was toch wel heel ver in die tijd. Hij was 28 jaar oud toen hij bij de B.V.L. was in Zelhem. Hij meldde zich aan op 24 oktober 1930 . Dit jaar werd hij meteen Scherpschutter!

In Lichtenvoorde kregen ze kinderen. Een zoon van hen van werd maar 13 jaar oud en kwam te overlijden in 1946. En een jaar later kwam zijn vrouw Grada Johanna te overlijden. Ze werd maar 42 jaar. Hoe het verder is afgelopen met Bernardus, is niet bekend.

27. F. J. Bakker:

F. J. Bakker, zoon directeur Loo-school en horlogemaker.

Dantumadeel, Zwaagwestereinde.

Frans Jakob Bakker werd geboren op 27 september 1910 in Dantumadeel in Friesland. Hij was de zoon van Thomas Bakker en zijn vrouw Foekje Bruinenberg. Een zoon van de directeur van de Loo-school dus. Toen hij bij de B.V.L. was, was hij 20 jaar oud. Hij staat op de foto van de B.V.L Zelhem waarbij dhr. Pierhagen afscheid nam. Deze foto staat boven aan elke pagina. Hij meldde zich aan op 24 oktober 1930. Dit jaar werd hij zoals gebruikelijk, eerst Schutter 2e klasse. Een jaar later, in 1931, werd hij Scherpschutter.

Het enige wat nog van hem te vinden is, zijn de adressen waar hij gewoond en gewerkt heeft in Aalten (twee adressen) en Borculo als horlogemaker. In Aalten bij de fam. van Gelder. In Borculo woonde hij met meerdere horlogemakers in een huis. Verder is er niets meer te vinden over hem.

28. Ir. P. de Fremery:

Ir. P. de Fremery, Landgoed ’t Zand.

Belawan Estate (Japan)

Pieter de Fremery werd geboren in 1897 in Belawan Estate (Japan). Hij trouwde in 1922 met jonkvrouwe Victorine Emilie Rudolphine Alberta Dittlinger in Arnhem. Ze gingen wonen aan de Wolversveenweg 6. Ze waren de eerste bewoners van dit huis.

Later ging het niet meer zo goed tussen hen en scheidden ze in 1937. Zij ging ergens anders wonen in Zelhem. Toen hij bij de B.V.L. kwam, was hij 34 jaar oud. Hij werd lid op 18 november 1931. Hij werd dit jaar meteen scherpschutter. Van 1945-1946 was Pieter de Fremery tijdelijk burgemeester van Zelhem, na het overlijden van Rijpstra in een concentratiekamp. Pieter overleed in 1988 in Wassenaar.

29 F. G. Teunissen:

F.G. Teunissen, klompenfabriek.

Velswijk

Frederik Gerhard Teunissen werd geboren in 1907 in de Velswijk, en was klompenmaker van beroep.

In 1932 hadden Jan Radstake en Jenneke van Til een klompenfabriek in het dorp. Later werd de fabriek verplaatst naar Doetinchemseweg 66. In 1951 heeft Frederik Gerhard Teunissen de klompenfabriek van hun gekocht.

Hij werkte hier in de klompenfabriek samen met 2 knechten, waar hij tot aan zijn dood in 1991 klompen heeft gemaakt. Teunissen was toen 84 jaar oud. De fabriek heette de ‘electrische klompenfabriek Gelria’. Heb niets gevonden over een vrouw en kinderen, dus mogelijk was hij vrijgezel. Toen hij bij de B.V.L. kwam, was hij 24 jaar oud. Hij meldde zich aan op 18 november 1931. Hij schoot dit jaar Schutter 1e klasse. Hij staat ook op de foto boven aan elke pagina.

Teunissen aan het werk in zijn klompenfabriek.

30. W. Smeenk:

Wim Smeenk.

Zelhem dorp

Wim Smeek werd geboren in 1911 in de Smidsstraat in Zelhem. Zijn vader was Jan Willem Smeenk en was geboren op 16 febr. 1875 in Zelhem. In 1898 (volgens Oud Zelhem) begon hij een pettenzaak in de Smidsstraat A 84. Vóór dat hij met een pettenzaak begon, was hij beroepsmilitair en woonde hij bij de kazerne in Doesburg. Op 28 dec. 1900 trouwde hij met Johanna Janssen, en ze kregen een aantal kinderen. Jan Willem was toen hij trouwde, kleermaker. In 1913 ging de familie naar het pand aan de overkant van de straat. (waar nu de apotheek in zit). Ze kregen in dit pand ook het 1e postkantoor van Zelhem erbij. In 1934 werd de winkel flink verbouwd. Jan Willem stichtte de ook de ‘firma Smeenk’. Een paar jaar eerder was hij erg druk geweest met het opnieuw oprichten van muziekvereniging Union en was hij heel erg betrokken geweest bij de realisatie van het gebouw van Union in 1930. In deze tijd was hij ook wethouder in de gemeente Zelhem.

Jan Willem Smeenk en Johanna Janssen met hun kinderen in 1913. Wim is dus een van de kinderen.
Bron: Oud Zelhem

Nu weer terug naar zoon Wim waar het eigenlijk om gaat. Hij trouwde, en woonde samen met zijn vrouw Marietje van Doorn in pension Anna’s Hoeve aan de Halseweg 26. Dit was in 1939. In 1964 gingen ze samen aan de Prinses Margrietstraat 1 wonen. Toen Wim bij de B.V.L. kwam, was hij 20 jaar oud. Hij meldde zich aan op 18 november 1931, de foto van hem hieronder is van winter 1931. Dit jaar schoot hij Schutter 1e klasse, en in 1933 was hij Scherpschutter. Waarschijnlijk was Wim meteen vanuit zijn diensttijd overgestapt naar de B.V.L. Iets wat heel vaak gebeurde, zeker als je zo goed schieten kon als hij.

Wim Smeenk als militair winter 1930/1931.

Bron Steven Hooij.

Voor en tijdens WOII was Wim sergeant bij het 11e R.I. en heeft gevochten op de Grebbeberg. Met de bevrijding heeft Wim NSB’ers richting Duitsland ‘gebonjourd’. Wim had ergens oorlogswapens verstopt maar door zijn plotselinge overlijden heeft hij niet meer kunnen vertellen waar ze verstopt lagen. Het is niet bekend of de wapens al een keer gevonden zijn. Rond de oorlog was hij ook brandweer Commandant.

Wim Smeenk, waarschijnlijk 1936. Bron: Steven Hooij.

Wim had samen met zijn broer J.W. Smeenk de kledingwinkel van hun ouders overgenomen. Dat zat toen nog steeds in de smidsstraat op nummer 20. Zijn broer woonde bij de winkel.  

Heel bijzonder is het feit dat Wim in de kerk in Zelhem is overleden. Hij overleed op 18 januari 1986 en werd 74 jaar oud.

31. H. Schuurman:

Doetinchem

Herman Schuurman werd geboren op 27 augustus 1899 in Doetinchem. Vóór zijn trouwen was hij onder andere bij de familie Gerrit Vriezen in Westendorp in de kost. Zijn broer (Hendrik Jan Schuurman) was twee jaar eerder bij deze familie Vrieze in de kost geweest. In die tijd (1912) is Hendrik Jan een tijdje bij de Landstorm geweest. (Dit stond in de registratie van woningen vermeld.) Hij was toen 19 jaar oud. Omdat de broer in Doetinchem woonde is, zal hij wel bij de Landstorm Doetinchem zijn geweest. Een vooropleiding dus.

Terug naar broer Herman. Hij was getrouwd met Drika Hengeveld en sinds 1926 woonden ze aan de Baaksekampweg 9. Op 18 november 1931 zien we voor het eerst dat hij bij de B.V.L. was. Hij was toen dus 32 jaar oud. In 1931 ( het jaar van aanmelden) werd hij Schutter 1e klasse.

Ze kregen een aantal kinderen. Een zoon van hun woonde later op hun huis en was getrouwd met G.W. van Til. Dat is tegenover de Kappenbulten in Halle. Hij was kippenboer en had een wat vreemde bijnaam. Herman is overleden in 1977, zijn vrouw was toen al 4 jaar dood.

32. A.B. Tijken:

Zelhem

Mogelijk ging het hier om Antonij Bernardus Tijken. Hij was geboren op 8 april 1909 in Zelhem en was getrouwd met Berendina Hendrika Reindsen. Waarschijnlijk zijn ze getrouwd in 1932 in Zelhem. Berendina was geboren in de Winkelshoek. Ze woonden aan de Petersdijk nummer 7. Dit is bij ’t Zand. Hij was 22 toen hij bij de B.V.L. was. Antonij meldde zich op 18 november 1931 aan bij de B.V.L. Dit zelfde jaar werd hij Schutter 1e klasse. In 1933 werd hij ook weer Schutter 1e klasse.

Waarschijnlijk was hij landbouwer van beroep. Ze kregen een aantal kinderen. Antonij overleed op 23 november 1990 en is begraven in Zelhem. Hij werd 81 jaar oud.

33. A. Schouten:

A. Schouten.

Vorden

Albertus Schouten werd geboren op 25 augustus 1898 in de Veldwijk vlakbij Vorden op boerderij ’t Klein Stroo’. Hij trouwde op 27 oktober 1920 in Zelhem met Dirkje Vels uit de Wassinkbrink.. Hij was toen 22 jaar, en Dirkje was 34 jaar. Eerst was hij van beroep landbouwer en later werd hij varkenskoopman. Ze woonden in de Stationsstraat op nr. 5, en ze kregen een jongetje en een meisje. In 1927 brandde hun woonhuis helemaal af. Toen hij bij de B.V.L. was in 1932 was hij 34 jaar oud. Hij heeft nooit een prijs gewonnen bij de B.V.L. Ook niet eens Schutter 2e klasse. Albert  Schouten en zijn vrouw hadden later een kruidenierszaak in Zelhem. In de oorlog zou hij zich ‘keren tegen de waarden’ van de B.V.L.

Toen Dirkje overleed op 17 september 1957, was Albertus al overleden. Ze hebben tot hun dood in Zelhem gewoond. Dirkje was 71 jaar toen ze stierf. Wanneer Albertus is overleden is onbekend.

34. J. Sprenkelder:

Lichtenvoorde

J. Sprenkelder kan betekenen Jan Sprenkelder maar ook Johannes Sprenkelder. Het zijn neven van elkaar, die beiden in 1911 geboren zijn.

Jan Sprenkelder is geboren in 1911 in Harreveld en heeft hier op de lagere school gezeten. In 1930 woonde Jan Sprenkelder in Lichtenvoorde, maar op 15 mei 1931 ging hij naar Zelhem, naar huis E8. Op 30 september 1932 zagen we zijn naam voor het eerst bij de B.V.L. in Zelhem.

Hij viel later op door zijn bijzondere levensstijl. Van de Gelderlander zijn ze in 1949 een keer bij hem langs geweest om een reportage over hem te maken. En in 1983 is er weer een reportage van hem gemaakt. Jan was in de tijd stil blijven staan; zijn boerderij was nog helemaal oorspronkelijk. Jan was vrijgezel.

Op de foto de reportage van ‘ Teunezien Jan’.

Halle

Maar het zou ook Johannes Sprenkelder kunnen zijn die op 25 maart 1911 in Halle geboren is.  Hij was net als Jan, 20 jaar oud toen hij zich in liet schrijven voor de B.V.L.  Hij woonde met zijn ouders dan weer in Zelhem, en dan weer in Halle, of Lichtenvoorde.  Twee keer over gaat hij bij familie in de kost in Zieuwent, bij de familie Doppen. Hij was metselaar van beroep.

De J. Sprenkelder uit de krantenartikelen meldde zich aan bij de B.V.L. op 30 september 1932. In 1933 was hij Scherpschutter.

Dat is het enige dat ik heb gevonden van hem. Waarschijnlijk was hij ook vrijgezel, net als zijn neef ‘Teunezien Jan’. Ze zijn met zekerheid neven van elkaar. Een vrijgezel laat meestal niet zoveel sporen na als iemand die getrouwd is en kinderen heeft. Er zijn ook geen sterfdata bekend.

35. J. J. Jansen:

Gemeenteveldwachter Jansen met zijn vrouw.

Doetinchem

Johan Jacobus Jansen. Hij was dé gemeenteveldwachter van Zelhem en had de bijnaam ‘de Knot’. Hier staat hij met zijn vrouw in zijn achtertuin.

Vroeger was de dorpsveldwachter het hulpje van de burgemeester. Hij had een groot aanzien en was onmisbaar in het dorp. In Zelhem heette de dorpsveldwachter Johan Jacobus Jansen en was geboren op 1 januari 1883 in Doetinchem. In 1908 trouwde hij met zijn vrouw die uit Gendringen kwam; Johanna Theodora van Keeken.

Hierna gingen ze in Doetinchem wonen, waar ze 3 jongetjes gekregen hebben. Het oudste jongetje overleed in Doetinchem. Ze gingen nogal eens naar familie in Tiel, en bleven hier dan een lange tijd logeren.

Johan en Theodora gingen in de Stationsstraat wonen. In deze straat woonden altijd alle agenten. In mei 1915 werd hij al benoemd tot veldwachter in Zelhem. En in mei 1940 had hij zijn zilveren jubileum. Tijdens de oorlog was hij ook druk bezig met de distributie van levensmiddelen. Hij was 50 toen hij bij de B.V.L. kwam. Hij meldde zich aan op 25 januari 1933. Dit jaar werd hij ook Schutter 1e klasse. In 1934 werd hij Koningsschutter als 2e persoon ooit in Zelhem. In 1937 was hij toch al wat ouder en gingen de resultaten wat naar beneden. Hij werd in dit jaar Scherpschutter. De Knot overleed op 6 maart 1954 in Doetinchem. Hij was toen 71 jaar oud.

Zijn bijnaam was ‘de Knotte’

Veldwachter Jansen en de familie Rijpstra.

36. J. Hols:

J. Hols, veldwachter in Zelhem.

Hoenderloo

Jacob Hols werd geboren op 28 juli 1895 in Hoenderloo. Op 24 juli 1920 trouwde hij in Ede met Gerritje van Beek. Toen hij trouwde, was hij (in Ede) boswachter van beroep.  Ze kregen een aantal kinderen. Later was hij veldwachter in Halle. Jacob Hols was ook lid van de schietvereniging in Zelhem. Hij was 38 toen hij lid van de B.V.L. werd. Op 25 januari 1933 (tegelijk met veldwachter Jansen) heeft hij zich laten inschrijven bij de B.V.L. Hij werd dit jaar direct Scherpschutter. In 1934 werd hij samen met veldwachter Jansen Koningsschutter.

Hij overleed in 1952 op 57 jarige leeftijd in Doetinchem.

Bron foto’s: collectie familie C. Schuurman uit Varsseveld.

37. A. Kuiperij:

Varsseveld

Albertus Kuiperij werd geboren in Varsseveld op 27 juni 1898. Zijn vader was hier grof- en hoefsmid. Toen hij kind was, verhuisden zijn ouders nogal eens. Van Varsseveld naar Westendorp, dan weer naar Heelweg of naar Doetinchem, of naar Aalten waar ook een zus geboren is. Voor zijn trouwen ging Albertus naar Aalten als smid om hier te werken.

Albertus trouwde op 17 oktober 1929 in Zelhem met Hendrika Wesselina Massen uit de Wassinkbrink. Op 8 januari 1931 was Albertus getuige bij het trouwen van de broer van zijn vrouw. Een paar maanden later, op 26 mei 1931 werd er een jongetje bij Albertus en zijn vrouw geboren. Ze woonden toen met zijn drieën in een huis in Zelhem. Hij was toen smid van beroep, net als zijn vader. In 1933 was hij bij de B.V.L. in Zelhem. Hij was toen 35. Albertus heeft zich in laten schrijven op 25 januari 1933. Hij heeft nooit een prijs gewonnen bij de B.V.L. Ook niet Schutter 2e klasse. Dit was de laatste informatie die er over hun te vinden is.

38. H. Beulink:

Zelhem

Hendrikus Beulink werd geboren in 1904 in Zelhem en trouwde op 18 mei 1934 met Grada Maria Wissink, die in Dunsborg geboren was. Toen hij bij de B.V.L. was, was hij 29 jaar oud. Hij liet zich inschrijven op 25 januari 1933. Dit jaar werd hij meteen Scherpschutter! Later verhuisden ze naar Hengelo en hij heeft hier jaren in de gemeenteraad gezeten. Mogelijk is hij naar de B.V.L. in Hengelo gegaan. Hij is overleden in 1987 en begraven in de Keyenborg.

Er woonde in 1968 een H. Beulink op de Wittebrinkweg 1. ‘de Waardelmoat’.  Vlak tegenover ‘de Hoop’. Mogelijk is dat familie.

39. E. J. Looman:

Zelhem

Evert Jan Looman werd geboren op 16 juni 1883 in Zelhem en was rijwielhersteller van beroep. Hij trouwde in 1902 met Willemina Johanna ten Brinke. Hij woonde met zijn vrouw op Markt 9. Toen hij bij de B.V.L. was, was hij 51 jaar oud. Hij werd lid op 25 juni 1934 en heeft nooit iets gewonnen. Na het bombardement van 1945 ging hij naar de Barinkweg en startte hier een radio en naaimachinezaak. Hij was de vader van Wim Looman. Wim Looman heeft tegenwoordig een Renault garage in het dorp. Evert Jan overleed op 30 oktober 1961. Hij is 78 jaar oud geworden.

40. D.J. Radstake:

Heelweg

Derk Johan Radstake werd geboren op 16 oktober 1908 in Heelweg. De vader van Derk Johan heette Derk Jan. Hij was geboren in 1881. Achter vaders naam staat in rode letters geschreven ‘Landstorm’. Zoon Derk Johan is bij de B.V.L. en daar staat niets achter zijn naam.

Heb bij niemand een notitie gezien van het feit dat ze bij de B.V.L. waren. Ik heb wel vaker notities gezien van mensen die bij de gewone Landstorm waren. Allemaal een rode notitie. Dit document loopt tot 1920. De B.V.L. was er toen nog niet.

Vader was getrouwd met Dora Johanna Luijmes. Derk Johan bleef waarschijnlijk vrijgezel en liet weinig sporen na. Toen hij bij de B.V.L. opdook, was hij 26 jaar oud. Hij meldde zich aan op 25 juni 1934. Dit jaar werd hij meteen Scherpschutter. In 1937 werd hij weer Scherpschutter.

Alleen vinden we nog een grafsteen waarop we zien dat hij samen met zijn zusje Theodora Aleida Radstake in 1 graf ligt. Hij is overleden op 1 juli 1994 en zijn zus op 14 december 1994. Hij werd 86 jaar oud. Op de grafsteen staat ‘De Kool’. De Kool is tegenwoordig een camping met forellenvijver aan de Molenweg in Heelweg.

41. K. Bultena:

Horlogemaker en klokkenwinkel in Zelhem.

Uithuizen

Klaas Bultena werd geboren in 1901 in Uithuizen en was horlogemaker in Zelhem. Later had hij een klokkenwinkel in Zelhem. Eerst in de Koestraat, en later aan de Doetinchemseweg. Hij trouwde in 1924 met Harmina Christina Velthuijs die geboren was in 1893. Haar roepnaam was Mies. Ze kregen 3 kinderen.

Toen Klaas bij de B.V.L. was, was hij 33 jaar. Hij meldde zich aan op 25 juni 1934. Dit zelfde jaar werd hij meteen Koningsschutter! In 1937 werd hij Scherpschutter. Hij was ook een actief lid van de Schietvereniging in Zelhem. Mies overleed in 1970 en Klaas op 15 februari 1981. Hij werd 80 jaar oud. Ze zijn begraven in Zelhem.

42. A. Schoenmaker:

Antonij Schoenmaker, beheerder postkantoor Zelhem.

Drempt

Antonij Schoenmaker werd geboren op 11 mei 1900 in de gemeente Hummelo & Keppel. Hij was kantoorbediende bij de post in Zelhem. Hij trouwde in 1926 met Everdina Frederika Heyring in Angerlo. In 1933 werd er een nieuw postkantoor gebouwd in Zelhem, waar hij met zijn gezin naast ging wonen. Antonij beheerde het postkantoor. Ze kregen een aantal kinderen. Toen hij bij de B.V.L. kwam in 1934, was hij 34 jaar oud. Hij meldde zich aan op 25 juni 1934. Dit jaar werd hij meteen Koningsschutter. Gezien zijn extreme uitslag, heeft hij waarschijnlijk eerst bij de B.V.L. in een andere plaats gezeten, of hij was lid van een schietvereniging. In 1937 werd hij Scherpschutter.

In 1893 was er ook een Antony Schoenmaker bij de Rustende Schutterij in de gemeente Hummelo & Keppel. Om uitgeloot te kunnen worden werden er allerlei dingen over de mannen opgeschreven. Van deze Antony was bekend dat hij 173,6 cm groot was. Jammer genoeg is zijn geboortedatum niet opgeschreven. Zeer aannemelijk is het dat dit de vader van deze Antonij Schoenmaker was. Deze naam komt zelden voor.

Er waren nog 2 mannen met de naam Schoenmaker bij de Rustende Schutterij. Dat waren Gerrit en Bernard. Gerrit was geboren in Hummelo in 1865 en was smid. Bernard was ook geboren in Hummelo maar in 1867 en was kleermaker. Deze Schutterij was de voorloper van de BVL.

Antonij is overleden op 6 december 1983.

43. Th. Duimelaar:

Veldwachter Duimelaar.

Varsseveld

Gerhardus Theodorus Duimelaar werd geboren op 3 oktober 1898 in Varsseveld. Zijn opa was hier kleermaker. In 1922 trouwde hij in Nieuweschans met Antje Francina Jansen. Toen ze trouwden was hij al politie van beroep. In 1931 vertrokken ze vanuit Dordrecht naar de Achterhoek.  Toen hij bij de B.V.L. was, was hij 36 jaar oud. In 1935 gingen ze aan de Kerkweg 4a wonen. In 1937 was hij Scherpschutter bij de B.V.L.

Later gingen ze wonen in de Smidsstraat. In 1924 werd hun eerste kind geboren. Het was een jongetje. Antje was 54 jaar oud, toen ze in Arnhem overleed. De gemeente Arnhem heeft een brief naar Gendringen – waar ze woonde – geschreven over haar overlijden. Dat ze in een andere gemeente is overleden dan dat ze woonde. Een beetje een vreemd einde heeft deze geschiedenis. Misschien lag ze hier in het ziekenhuis?

Wanneer en waar Gerhardus Theodorus is overleden is onbekend.

44. C. Wolsink:

Doesburg

In eerste instantie stond er de naam C. Wolsink. Ik ben lang aan het zoeken geweest, maar ik kreeg het niet kloppend.

Maar in 1937 stond in de krant vermeld dat er iemand bij de B.V.L. is met de naam A. C. Wolsink. En daar zit dus het probleem: er is geen C. Wolsink bij de B.V.L. geweest, maar een A. C. Wolsink!

Dit was Arend Coenraad Wolsink geboren in Doesburg op 22 juli 1909. Een van zijn zussen ging werken in de Velswijk, en hier in Zelhem leerde ze een man kennen. Ze trouwde niet veel later met Jacob Peppelman, en ging hier wonen. Ondertussen was broer Arend in de kost bij een iemand in Aalten. Dit was rond 1921. Hierna kwam hij bij de familie Bosman in Gendringen en verhuisde met deze familie zelfs mee naar Klein Breedenbroek. In 1925 kwam Arend bij zijn zus en zwager in Zelhem wonen. Zijn zus had toen al 2 kinderen. Gedurende de tijd dat hij in Zelhem woonde, was hij bij de Bijzonder Vrijwillige Landstorm in Zelhem. Toen Arend bij de B.V.L. kwam, was hij 28 jaar. Hij meldde zich aan op 25 juni 1934. Hij werd toen meteen al Scherpschutter. In 1937 werd hij ook nog een keer Scherpschutter in Zelhem.

Maar Arend leerde ook een vrouw kennen en trouwde op 23 september 1938 met haar in Doetinchem. Haar naam was Geertruida Elisa Wisselink. Ze moesten blijkbaar trouwen, want op 5 november werd er al een baby geboren in Ruurlo, waar ze waren gaan wonen. De baby overleed 10 dagen later. Op 23 december 1943 werd er een jongetje geboren in Ruurlo met exact dezelfde naam als vader. Deze zoon werd gelukkig wel oud. Het enige dat we nog van hun vinden, is dat ze op 5 maart 1947 een baby kregen, die 6 maanden later overleed…

Toen een van de kinderen geboren werd, was Arend grondwerker van beroep. Wanneer en waar Arend is overleden is onbekend.

45. W. Jolink:

Velswijk

Willem Jolink werd geboren op 30 september 1910 in de Velswijk. Hij was een echte huismus want hij heeft in zijn leven nooit in een andere plaats gewoond dan Zelhem. Volgens de archieven dan. Hij trouwde op 7 oktober 1937 in Zelhem met Anna Johanna Wassink., die in 1909 geboren was in Halle. Ze hebben met zijn tweeën twee keer in een huis gewoond. Geen andere familieleden of een kind erbij. Hij was 24 toen hij bij de B.V.L. kwam. In 1937 was Willem Scherpscutter. Willem Jolink was klompenmaker van beroep, maar bij zijn trouwen was hij nog alleen landbouwer. Of ze kinderen hebben gekregen, is onbekend. Willem overleed in 2000. Hij werd 90 jaar oud.

46. H. J. Jansen:

Doetinchem

Herman Jacobus Jansen werd geboren in 1909 in Doetinchem. Hij was een zoon van veldwachter Jansen, maar toen hij werd geboren was zijn vader nog timmerman van beroep. Herman was elektricien van beroep en trouwde op 2 april 1936 met Wilhelmina te Pas. Hij was 27 en zij was 22 jaar oud. Al snel na het trouwen kwam een baby. Een meisje werd geboren op 28 juni 1936. Ze gingen aan de Ruurloseweg wonen.  Hij was ongeveer 25 toen hij bij de B.V.L. was, ruim voor zijn trouwen dus. In 1937 was hij Scherpschutter.

Wanneer hij is overleden is onbekend.

47. D. Dales:

Dorus Dales.

Gendringen

Hij heette voluit Theodorus Hendrikus Dales, maar zijn roepnaam was Dorus. Dorus was geboren op 22 oktober 1902 in Gendringen. In Zelhem was hij getrouwd met Aaltje Enserink, en hij was landbouwer van beroep.

Dorus had veel prijzen gewonnen bij de B.V.L. Medailles en oorkondes. Die zijn nog steeds in het bezit van de familie Dales. Ik heb nergens kranten artikelen gevonden met zijn naam erin, maar zijn dochter Diny vertelde dat hij bij de B.V.L. in Zelhem was, en dat hij het geweldig vond.

Dorus en Aaltje kregen een aantal kinderen waaronder dochter Diny. Zij was het buurmeisje van de familie Reijmes, waarvan de vader ook bij de B.V.L. in Zelhem was. In de oorlog zat Dorus in het verzet. De familie Dales woonde op Pluimerskamp 1 en dat is nu Halseweg 33. Dorus overleed hier in 1967 en werd maar 64 jaar oud. De buurmeisjes Diny en Deija Reijmes bleven heel hun leven vriendinnen.

48. J. Wassink (uit de Meene):

Jan Wassink uit de Meene.

Doetinchem

Jan Wassink werd later ook wel opa Wassink genoemd. Jan werd geboren op 11 augustus 1897 in Ambt Doetinchem en ging later naar Zelhem toe. Hij woonde later op Meeneweg 13. Hij was getrouwd met Johanna Gerhardina Lieverdink en ze hadden een aantal kinderen.

Ze touwden in 1910 en kwamen in 1924 vanuit Doetinchem in Zelhem wonen. We weten niet in welk jaar hij bij de B.V.L. gekomen is, maar hij was wel wat ouder. Hij was in ieder geval 40 jaar toen hij bij de B.V.L. was. In de oorlog zat Jan ook bij het verzet. Eén van hun zoons is gesneuveld in de jaren `50 als militair in Indië. Wanneer Jan overleden is, is niet bekend. Er is nergens bewijs van dat hij bij de B.V.L. was, maar Diny Dales vertelde dit en ze wist het heel zeker. Het is zeer aannemelijk dat ze gelijk heeft.

49. J. te Paske

In het Natres Musuem in de Harskamp hangt een ontslagbrief van de Duitsers voor J. te Paske, omdat hij bij de B.V.L. in Zelhem was. Zijn naam hadden we nog niet gezien. J. te Paske was geboren in Halle op 28 maart 1898. Huis Gn75, bij opa en oma Bongers. Hij trouwde met Tonia te Paske, die waarschijnlijk een nicht van hem was. Ze trouwden op 13 juli 1928 in Borculo en in 1930 werd ook hun eerste zoon hier geboren. Jan was toen landbouwer. We hebben niet gevonden of ze na hun trouwen nog weer in Zelhem gewoond hebben. Maar misschien woonde hij wel in Borculo en ging hij naar de B.V.L. in Zelhem. Op zijn huwelijksacte stond: ‘woont in Borculo maar de laatste 6 maand in Zelhem’. Vroeger liepen en fietsten de mensen hele afstanden.

Jan en Tonia zijn begraven in Geesteren.

Hij was bij de B.V.L. maar in welke plaats hij bij de B.V.L. was, is niet met zekerheid te zeggen.

Ontslagbrief van J. te Paske, geboren te Zelhem.
Bron: Natres Museum.

50. H. H. Vrogten

Velswijk

H. H. staat voor Hendrik Herman Vrogten. Zij moeder kwam uit Hummelo en zijn vader uit Zelhem. Hij werd geboren op 21 maart 1915 in de Velswijk en was toen hij bij de B.V.L. kwam 22 jaar oud. Op 28 mei 1942 (in de oorlog) trouwde hij met Pietertje de Vor in Leersum bij Utrecht. Hij was toen 27 jaar oud. Waarschijnlijk is hij in Leersum, het geboortedorp van zijn vrouw, blijven wonen. Verder is er helemaal niets meer over hem te vinden.

51. J. Eelderink

Johan Eelderink had een klompenfabriek naast de klompenfabriek van Theunissen aan de Doetinchemseweg.

Wassinkbrink

J. Eelderink staat voor Johan Eelderink. Hij werd geboren op 5 januari 1899. Hij trouwde met Anna Hendrika Hols en de eerste tijd woonden ze op boerderij ‘Bleumink’ aan de Boeninksteeg. In 1933 gingen ze naar het huis aan de Doetinchemseweg, naar nummer 64. Hier achter het huis richtten ze een klompenfabriek op. De klompenfabriek kreeg de naam: ‘Klompenfabriek Eelderink.’ Deze fabriek zat precies naast klompenfabriek Teunissen, die ook al bij de B.V.L. Zelhem was. Eelderink op woonde op nummer 64 en Teunissen op 66. Johan was 38 jaar toen hij bij de B. V. L. kwam. Johan en Anna kregen 2 kinderen. Een jongetje en een meisje. Rond 1939 vertrokken ze naar de boerderij “De Kausman” C21. Dat is Broekstraat 2.

Johan Eelderink is overleden op 21 mei 1973. Hij is 74 jaar oud geworden.

52. H. B. Schut

Halle-heide

Het gaat hier om Hendrik Bernard Schut, geboren op 28 augustus 1915 in Halle-Heide. Aan de andere kant van hun huis woonde familie van moeders kant; de familie Wolsink. Opmerking die erbij geschreven staat is: ‘De Kip’. Dit is de naam van de boerderij. De betreffende familie had verschillende huisnummers in de loop van de jaren: 103b – 139 – G184. Dit is Nicolaasweg 5 in Halle. Meer is er niet van te vinden door de nieuwe privacy regels.

Toen Hendrik bij de B.V.L. kwam, was hij 22 jaar oud. Verder is er best informatie over Bernard Schut, maar niets over Hendrik Bernard Schut. Of hij getrouwd is en wanneer hij is overleden is onbekend.

53. G. Sevink

Doetinchem

Gerhard Sevink is geboren op 24 augustus 1912 in Doetinchem, Hij had een auto en fietsen garage, maar hij had er ook een taxibedrijf bij. Hij was 25 jaar toen bij bij de B.V.L. kwam. Op 18 september 1935 trouwde hij in Doetinchem met Willemina Abbink. Toen ze trouwden was hij 23 jaar en was hij al garagehouder. Willemina was toen ze trouwde 20 jaar oud en zij was dienstbode van haar beroep.

In de oorlog was Gerhard bij het Verzet. Na de oorlog heeft hij daar nog een onderscheiding voor gekregen.

Onbekend is wanneer hij is overleden.

54. J. H. Loskamp

Doetinchem

Het gaat hier om Johannes Henricus Loskamp, geboren op 31 juli 1915 in Doetinchem. Zijn roepnaam was Jan.

Zijn oma was in 1915 naar Arnhem vertrokken, maar opa had nog steeds een winkel in Doetinchem. Opa heette Johannes Wienholts en de hele familie woonde bij de winkel, in wijk B 137. Op 22 mei 1913 waren opa en oma vanuit Didam naar Doetinchem gegaan. Maar op 13 september 1919 verhuisde de hele familie naar de Velswijk, naar Schooltinkweg 11. De vader van Johannes was J.M. Loskamp en zijn moeder T.J. Wienholts. Zij trouwden in 1914, en een jaar later is hun eerste kind geboren, en dat was Jan dus.

Toen Jan bij de B.V.L. kwam was hij 22 jaar, en woonde hij dus in de Velswijk. Hij was getrouwd met Geertruida Henrica Maria Willemsen. Jan en zijn vrouw kregen verschillende kinderen. Hij is overleden op 2 september 2013 in de Keijenborg. Hij heeft de leeftijd van 98 jaar bereikt!

55. J. Schellingerhout

Koudekerk

Jacob Schellingerhout was politie agent in Zelhem en woonde aan de Smidsstraat op nummer 1. Hij werd geboren op 22 juli 1897 in Koudekerk. Jacob werkte eerst in de landbouw maar was later ‘agent van politie’. Hij was 24 jaar oud toen hij trouwde met Maartje van Boven (uit Goes), op 6 oktober 1921 in Haarlem. Hij had hier al een woning, en zij trouwde erbij in.

Er is een registratie van zijn vrouw Maartje van Boven (geboren 9 maart 1903) wonende in Zelhem samen met Outjer Gerben Dam die geboren was in 1938. Misschien een pleegkind of een kind van Maartje alleen? Ze kregen samen geen kinderen. Toen Jacob en Maartje naar Zelhem kwamen in 1937gingen ze in de Smidsstraat wonen op nummer 1. Hun vorige woonplaats was Ilpendam. In Zelhem was hij rijksveldwachter. Jacob overleed in Amsterdam in augustus 1973. Hij was toen 76 jaar oud.

56. G. Jansen

Halle

Er waren 2 Gerrit Jansens die het zouden kunnen zijn. Gerrit Jansen van 29 april 1899 uit Halle kan het niet zijn, want hij overleed in 1925.

Dus bleef een andere Gerrit Jansen uit Halle over. Gerrit Jansen werd geboren op 11 november 1896, ook in Halle dus. Hij trouwde (mogelijk in 1922) met Maria Berendina Giezelaar, die geboren was in s`-Heerenberg. Daarna zijn ze nogal aan het rondtrekken geweest van plaats naar plaats. De oudste 2 kinderen zijn geboren in Wisch (tussen 1929 en 1930) en de jongste in Zutphen (1934). De laatste zou ook nog in het ziekenhuis van Zutphen geboren kunnen zijn natuurlijk.

Maar ze hebben ook nog gewoond in Lochem, Doetinchem, Ruurlo, Zelhem, Eibergen en Gendringen. Het beroep van Gerrit hebben we niet gevonden, mede omdat we de trouwacte niet konden vinden. Er staat namelijk altijd een beroep op de trouwacte. In september 1937 was hij bij de B.V.L. in Zelhem. Hij was toen 41 jaar oud. Maria is in Doetinchem overleden in 1958, ze was 54 jaar. Gerrit overleed op 11 mei 1984 en is 87 jaar oud geworden. Ze liggen begraven in Doetinchem aan de Loolaan.

57. D. Radstake

Zelhem

Een beetje een vreemd verhaal. D. Radstake uit Zelhem heeft meegedaan aan de schietwedstrijden van de B.V.L. in Doesburg en heeft hier prijzen gewonnen. De prijsuitreiking was natuurlijk in Doesburg. Het gebeurde op 30 november 1934. Hij was hier 2e geworden bij de schutters 2e klasse. Maar of hij nu ook bij de B.V.L. in Zelhem (of in Doesburg) was, is niet duidelijk. Na afloop werden er trouwens ook nog thee en sigaren uitgedeeld.

We wisten al dat er een D. J. Radstake lid was van de B.V.L. in Zelhem, maar is deze Radstake nu dezelfde als D. Radstake? Voor het geval dat dit niet dezelfde persoon is: Er was nóg een Derk Radstake die geboren werd in het dorp Zelhem op 15 maart 1912.

En als laatste de commandant:

58. W.M. Hubenet

Willem Hubenet op de schaats.

Leeuwarden

Hij was commandant van de Vrijwillige Landstorm in Zelhem: sergeant Willem Marius Hubenet.

Hij hield de bijeenkomsten van de Landstorm in de Oude School tegenover zijn huis. De school was sinds 1909 niet meer in gebruik als school. Vanaf 1925 werd een van de twee lokalen gebruikt voor de bijeenkomsten van de Vrijwillige Landstorm.

Willem Hubenet woonde in het pand waar nu de bibliotheek in zit. Het heette toen nog de Koestraat, maar tegenwoordig heet het de Burgemeester Rijpstrastraat 4. Hij woonde hier als als kind. Zijn vader en moeder hadden hier een drogisterij en apotheek.

Vierdaagse

Willem werd geboren op 5 oktober 1903 in Beilen in Drenthe. Hierna is de familie naar Zelhem gekomen om een drogisterij te openen. Willem vond het blijkbaar interessant in het leger want in 1923 deed hij mee als soldaat van het 11e Reg. Inf. aan de Nijmeegse Vierdaagse.

Op 6 augustus 1930 kwam Nelly Agnes Elúonora Wagenaar bij de familie Hubenet in de kost. Waarschijnlijk hadden ze al verkering gekregen in Leeuwarden, want een paar maanden later trouwden ze in Zelhem. Vader Hubenet overleed een maand later, op 20 oktober 1930. Moeder bleef daarna voor de drogisterij en apotheek zorgen.

Toen Willem trouwde woonde hij al een tijdje in Leeuwarden. Zijn vriendin Nelly woonde er toen ook. Van 15 december 1926 af. Toen hij trouwde, gingen ze samen wonen in dit huis, maar ze zijn wel in Zelhem getrouwd. Toen hij trouwde was Willems beroep vertegenwoordiger van zuivelwerk. Waarschijnlijk door het overlijden van vader besloten ze om weer naar Zelhem terug te gaan. En op 31 juli 1931 werd hun dochter Joan Constance geboren. Na een tijdje overleed Nelly en Willem hertrouwde met een dochter van huisarts van Ingen uit Zelhem.

Limonadefabriek

Willem had samen met buurman Johan Bel een ijs en limonadefabriekje die de naam de officiële naam had: Mineraalwaterfabriek Hubenet. Maar de adverteerden in krant met de naam ‘Eerste Zelhemse Limonadefafriek’ van Hubenet & Bel.

In maart 1945 werd Zelhem gebombardeerd en werd hun huis zwaar beschadigd. Het huis werd weer hersteld, maar er kwamen andere mensen in de wonen. Willem en zijn vrouw en dochtertje besloten om naar Voorburg te vertrekken. We vinden nog 1 spoor van hem als hij verkoper is van brandweer materialen. Daarna is er niets meer van hem te vinden, ook niet de overlijdensdata. Zoals er bij veel mannen van de B.V.L. niets meer te vinden is.

Willem en zijn vrouw Nelly.

  Ds. de Planque:

De Planque was dominee in Zelhem.

Bron: Dick de Planque.

Amsterdam

Bartholomeus de Planque werd geboren in 1860 in Amsterdam. Hij deed niet mee aan de schietwedstrijden en was ook geen lid van de B.V.L., maar was wel bij de B.V.L. betrokken, net als bijna alle dominees en pastoors dat waren. Dat was toen een hele normale zaak. Ze waren samen met het leger tegen de opstandige mensen (o.a. communisten) die een revolutie wilden en de koningin af wilden zetten of vermoorden. Veel dominees organiseerden dingen in de kerk voor de B.V.L.

Op 1885 trouwde hij met Maria Eigeman en ze kregen 10 kinderen.

Hij had veel functies in Zelhem. Hij zat ook in het bestuur van de Loo-school. Een van hun dochters was getrouwd met Rijpstra, de burgemeester. Hun kleinzoon werd huisarts in Halle.

Bartholomeus overleed in Zelhem op 2 augustus 1942. Hij is 82 jaar oud geworden. Het enige bewijs dat er is van de betrokkenheid van de dominee bij de B.V.L. is de foto hieronder van het E.C.A.L. Maar het is zeer aannemelijk dat deze betrokkenheid klopt omdat alle plaatsen en steden in Nederland dit hadden. Het zou vreemd geweest zijn als er alleen in Zelhem geen pastoor of dominee bij de B.V.L. betrokken zou zijn geweest.

Een foto van de B.V.L. in Zelhem rond 1932. In het midden zit dominee de Planque.
Rechts van hem is propagandist Jalink uit Apeldoorn. En links van hem zit de dorpsagent van Zelhem: de Knotte.
Bron: ECAL.

Om eerlijk te zijn over de mannen van de BVL Zelhem moet er nog wel wat vermeld worden. De mannen van de BVL waren ook gewone mannen en waren zeker niet heilig. Daarom vermeld ik ook de volgende 2 dingen zonder namen te noemen. Eén van de mannen is later bij de NSB gegaan. De familie schaamt zich hier nu nog erg voor, vandaar dat we het vermelden, maar geen namen noemen. En een ander lid van de BVL heeft in de kerk van Zelhem in de oorlog een Joods meisje (wat daar ondergedoken zat) verkracht. Abortussen waren er nog niet zoveel of helemaal niet. En daar is een jongen uit geboren. Hij is geadopteerd door mensen in een ander dorp in de Achterhoek. Deze dingen zijn bij de oudere mensen in het dorp nog goed bekend.

 Bij de gewone Landstorm waren:

  • Hendrik Jan Schuurman,  geboren in 1893. Al vóór 1920.
  • Derk Jan Radstake, geboren in 1881

 Het is alleen niet duidelijk of ze bij de Landstorm waren of  de Vrijwillige Landstorm.

Met welke leeftijd kwamen de mannen bij de BVL in Zelhem?

 1. J.H. Beerten24
 2. L. Overkamp31
 3. A.G. Oosterink43
 4. Alb. Radstake42
 5. E. H. v.d. Poest-Clement44
 6. J. Pierhagen26
 7. Th. Bakker45
 8. Arn. Enzerink24
 9. J. Rijpstra38
10. G.J. Leerink41
11. H. Luimes17
12. D.J. Ooijman25
13. H. Dierssen39
14. G. Boenink25
15. L.K. Wieringa41
16. G. Eenink28
17. J.W. Klein Hesselink27
18. H. Bannink40
19. C. Veltkamp23
20. D. Chr. Graffelman23
21. H. Lieverdink21
22. A. Damstra37
23. G.W. Klompenhouwer33
24. G.H. Bussink24
25. H.W. Reijmes29
26. B. Bokkers28
27. F.J. Bakker20
28. Ir. P. de Fremery34
29. F.G. Teunissen24
30. W. Smeenk20
31. H. Schuurman32
32. A.B. Tijken22
33. A. Schouten34
34. J. Sprenkelder20
35. J.J. Jansen50
36. J. Hols38
37. A. Kuiperij35
38. H. Beulink29
39. E.J. Looman51
40. D.J. Radstake26
41. K. Bultena33
42. A. Schoenmaker34
43. Th. Duimelaar36
44. A. C. Wolsink28
45. W. Jolink24
46. H. J. Jansen25
47. D. Dales+- 35
48. J. Wassink+- 40
49. Ds. de Planque
50. H.H. Vrogten22
51. J. Eelderink38
52. H. B. Schut22
53. G. Sevink25
54. H. J. Loskamp22
55. G. Jansen41
56. J. Schellingerhout40
57. D. Radstake25

Boeren zoons

Wat opvallend is dat heel veel leden van de B.V.L. uit de Winkelhoek of uit de Velswijk, Wassinkbrink, de Meen of Halle komen. Het was de bedoeling dat boeren zich aangesproken voelden om bij de B.V.L. te gaan, maar dit gebeurde dus ook daadwerkelijk. Er zaten waarschijnlijk 25 boeren en of boerenzoons bij de afdeling in Zelhem.

Leeftijd mannen hoge kant

De leeftijd van de mannen in Zelhem was aan de hoge kant. De gemiddelde leeftijd van de mannen was 31 jaar. In verschillende advertenties in de krant stonden oproepen dat jonge jongens die nog in dienst moeten, door bij de Landstorm te gaan, minder lang in dienst zouden hoeven. Dan zouden ze een paar maanden korter in dienst hoeven gaan. Het lijkt erop dat niet veel jongens hier in Zelhem gebruik van maakten. Of ze moesten zich bij de gewone Landstorm melden.

In hoeverre de Vrijwillige Landstorm en de Bijzonder Vrijwillige Landstorm in Zelhem (en andere plaatsen in de omgeving) met elkaar samen trainden of juist gescheiden, kan ik niets van vinden. Dat blijft heel vaag.

Niet opgeroepen voor oorlog

Doordat de leeftijd van de mannen in Zelhem zo hoog was, zijn ze niet opgeroepen voor het vechten tegen Duitsland in mei 1940. De 5 oudste lichtingen van de B.V. L. zijn niet opgeroepen. Als er gevochten moet worden, neem je liever de jongste soldaten toch?

Maar de afdeling van de B.V.L. in ‘s-Heerenberg en Winterswijk werd wel opgeroepen om te vechten. Verschillende van hun mannen zijn omgekomen in de oorlog. Gelukkig bleef dat de mensen in Zelhem bespaard.

Wel opgeroepen voor oorlog

Maar via het gewone leger kregen de mannen in Zelhem wel een oproep. Derk Jan Ooijman kreeg vrijstelling omdat hij een zwaar gehandicapte dochter thuis had, en Hendrik Willem Reijmes kreeg vrijstelling omdat hij zeer zware astma had. Beide verhalen zijn uit zeer betrouwbare bron, niet van horen zeggen.

Hieronder de naam van een man die in Zelhem woonde en wel opgeroepen en gesneuveld is:

Lambertus Gerard Peper, geboren op 22 augustus 1911 in Winterswijk. Zijn vader was Pieter Julius Johannes Peper, geboren in 1873 in Amsterdam. Hij trouwde met Stiena Aalbers in Winterswijk, waar zij gingen wonen. Stiena was in 1874 geboren in Aalten. Stiena overleed al in 1935, Lambertus was toen 24 jaar oud.

Hij woonde al een tijd (zonder partner want hij was weduwnaar) in Zelhem toen hij opgeroepen werd voor dienst. Hij woonde in 1925 al in Zelhem, maar waar is niet bekend. Zijn beroep was spoorarbeider.

Op 10 mei 1940 komt Lambertus om in de strijd op de Grebbeberg. Hij ligt begraven op het Militair Ereveld Grebbeberg rij1 graf 63. Hij behoorde tot de groep Koninklijke Landmacht dpl. soldaat 8e Comp. Mortier en van 8. Hij staat op de Erelijst van Gevallenen 1940-1945 pagina 1389 no.8. Lambertus werd 28 jaar oud.

Of Lambertus bij de Bijzonder Vrijwillige Landstorm is geweest, is niet bekend.

Lambertus Gerard Peper (1911-1940)

En ook dienstplichtig soldaat van de Koninklijke Landmacht Dirk Jan Heinen uit Zelhem moest vechten op de Grebbeberg waar ze hem dood in de berm aan de Wageningsestraatweg gevonden hebben. De doodsoorzaak is: ‘door eigen vuur’. Hij zat in dezelfde groep als de B.V.L. in Zelhem: 3 1 8 R.I. Hij is geboren op 5 december 1920 en overleden op 12 mei 1940 en was dus 19 toen hij overleed. Zijn ouders waren Gerrit Willem Heinen en Gerritje Wentink. Hij ligt begraven op de Grebbeberg.

Bron: oorlogsgravenstichting.nl

Het Verzet in Zelhem.

Zoals op veel plaatsen gebeurde, gingen mannen die bij de B.V.L. waren geweest, in de oorlog in het Verzet. In Zelhem waren dat P. de Fremery, J. Wassink, en Dorus Dales. Waarschijnlijk zijn het er wel meer geweest, maar dat is mij niet bekend.

Op 20 september 1983 kwam prins Bernard (die symbool voor de Binnenlandse Strijdkrachten was) naar Zelhem om 33 verzetsherdenkingskruisen uit te reiken. Niet alle 33 in Zelhem hoor. De volgende mensen waren in het Verzet geweest en kregen een kruis uitgereikt:

  • J. J. Th. Arnts, Zelhem.
  • G. Bieleman, Zelhem. Postuum aan weduwe Greven overhandigd.
  • G. W. Derksen, Zelhem
  • G. J. Ditzel, Doetinchem, had winkel in Doesburg.
  • P. de Fremery, Wassenaar.
  • D. J. Geurkink, Halle.
  • J. de Korte, Zelhem.
  • A. Reinders, Zelhem. Postuum aan zoon uitgereikt.
  • mevr. A. Reinders-Oosterink (Oostenrink van boerderij de Hanenhoek), Zelhem. Postuum aan zoon uitgereikt.
  • J. Rijpstra, Wonseradeel. Postuum aan weduwe uitgereikt.
  • J. Wassink, Zelhem.
  • H. W. Wolsink, Zelhem. Postuum aan broer uitgereikt.
  • G. J. Ormel,
  • D. J. te Rietstap
  • R. Steenbergen. (autorijschool?)
  • Ter Wal van de boekhandel.

In het midden dhr. de Korte (was een hele lange man) en rechts prins Bernard. Foto van Thea Jansen.

Sevink en van Petersen waren ook bij het plaatselijk verzet geweest. Sommige Zelhemmers hadden moeite met de onderscheidingen van Sevink omdat hij in de oorlog iets gedaan heeft wat het daglicht niet kan verdragen. Heb de familie om een foto gevraagd meerdere keren maar geen reactie. Op ‘je bent een Zelhemmer als’ heeft Gert Jan Bessem een foto geplaatst maar die heb ik toch maar niet gebruikt

Datum en krant is onbekend.