Generaal Duymaer van Twist - Landstorm Zelhem

Hij is de oprichter en bedenker van de Bijzonder Vrijwillige Landstorm. Het was als het ware ‘zijn kind’ en regelde heel veel dingen zelf.

Lodewijk Duymaer van Twist.
Bron: Pinterest.

Geboorte uur

Op de ochtend van 13 november 1918 was het geboorte uur van de Bijzonder Vrijwillige Landstorm. Duymaer van Twist wilde al jaren iets van een vrijwillige Landstorm en had hier goede ideeën over. Hij had het idee om ‘een beroep te doen op betrouwbare dienstplichtigen met groot verlof uit de noordelijke en zuidelijke provincies om vrijwillig onder de wapenen te komen en zich beschikbaar te stellen tot ondersteuning van het wettig gezag,’ de regering dus, want die was wettig gekozen.

Duymaer van Twist ging samen met J. van der Molen met zijn idee naar de minister van oorlog. De minister keurde het plan meteen goed en verwees ze naar waarnemend opperbevelhebber , luitenant-generaal W.F. Pop. Om 11.30 uur waren ze bij dhr. Pop. Hij wees een officier aan – majoor E.F. Insinger – die meteen de zaak zou gaan regelen. Ze kregen van de regering de opdracht om het plan met spoed te regelen.

Toen Duymaer van Twist terug kwam van zijn werk in de Kamer lag er een telegram van mr. Croles: ‘voor de actie in Friesland was geld nodig, veel geld. 10.000 gulden was voorlopig genoeg.’. Een uur later stuurde hij een telegram terug dat hij het geld had. Hij was onmiddellijk naar Wassenaar gereden naar dr. A. G. Kröller die meteen hielp.

Nog net voor 17.00 uur kon het telegram weg, want het postkantoor sloot om 17.00 uur. “En waar moeten onze mannen zich in Den Haag melden” vroeg Croles. “Laat ze maar zeggen: Friese vrijwilligers voor Duymaer van Twist,” was het antwoord. De heer Duymaer haalde de mannen persoonlijk van de trein.

Duizenden vrijwilligers

Al heel snel meldden zich duizenden dienstplichtigen vrijwillig aan. Zij trokken de uniformen weer aan die ze een paar dagen eerder bij de demobilisatie van het leger opgeruimd hadden, met de vaste overtuiging om een revolutie in Nederland te voorkomen.

Toch wel heel bijzonder dat die mannen 4 jaar in de kazerne hebben gezeten, mogen naar huis na 4 jaa en een paar dagen later trokken ze vrijwilig het uniform weer aan!

Eerste trein met Friezen

Al op donderdag 14 november om 11.30 uur kwam de 1e sneltrein met 600 Friese vrijwilligers in Den Haag aan. Er kwamen nog meer treinen met vrijwilligers ; de laatste stoomtrein kwam op zaterdagavond om 19.15 uur binnen, zodat aan de vooravond van de socialistische congresdag, waarin besloten zou worden of er nu wel of geen revolutie zou komen, 3000 tot 4000 vrijwillige soldaten waren.

De vrijwilligers hadden voor de woning van de S.D.A.P. willen demonstreren, maar Duymaer vond dit toch niet zo een goed idee. Hij stelde voor dat ze beter bij de paleizen van de koningin en de koningin-moeder konden gaan staan . En dat deden ze. Ze brachten indrukwekkende ovaties aan koningin Wilhelmina en aan Emma.

Met Pasen 1919 trokken 3 belangrijke Kamerleden met hun medewerkers dwars door Nederland om de mensen in het land warm te maken voor de B.V.L. Dat waren Duymaer van Twist, Deckers en Snoeck Henkemans.

Wie was Duymaer van Twist?

Hij was een Nederlandse generaal en politicus. Hij zat van 1901 tot 1945 als lid in de Tweede Kamer voor de ARP, de Anti-Revolutionaire Partij. Dit klopt natuurlijk niet helemaal. Hij is 1937 gekozen in de Tweede Kamer maar in 1940 toen de Duitsers binnen vielen, mocht hij veel van zijn werk in de Tweede Kamer niet meer doen. Maar pas in 1941 stopte zijn taak in de Tweede Kamer helemaal, maar niet heel officieel. Dit heeft dus doorgelopen tot het einde van de oorlog in 1945.

Met Rijpstra in Oranjehotel

In de oorlog heeft hij ook nog samen met burgemeester Rijpstra van Zelhem in de gevangenis van de Duitsers in Scheveningen gezeten. In het Oranjehotel. Er is niet te vinden waarom hij hier zat, maar hij is blijkbaar weer vrijgelaten.

Duymaer van Twist is het langst zittende politicus in de Tweede Kamer ooit. Hij was ook woordvoerder van Defensie en natuurlijk Voorzitter van de Nationale Landstormcommissie. Hij heeft heel zijn leven in Den Haag gewoond.

Zelf alles regelen

Zoals hier boven ook al te lezen is, bedacht Duymaer van Twist zich geen moment toen Troelstra de revolutie uitgeroepen had. Hij ging direct naar de minister van oorlog om het een en ander te regelen. Hij had namelijk een goed idee om dienstplichtigen die met groot verlof waren, vrijwillig onder de wapenen te laten komen.

Nog dezelfde dag – op 13 november 1918 – had hij het geregeld en konden de soldaten naar Den Haag komen. Snel moest hij nog ergens geld regelen om de kosten van de treinen voor de vrijwilligers te betalen. Vervolgens ging hij zelf naar het treinstation in Den Haag om de vrijwillige soldaten uit heel Nederland op te wachten.

Respect gevoelens

Hij volgde alles wat er bij de Bijzondere Vrijwillige Landstorm gebeurde. Zo was er een plaatselijke commissie in het Zuiden van het land die op zondag een schietwedstrijd had georganiseerd. Toen Duymaer hier achter kwam, liet hij de gewestelijke secretaris naar Den Haag komen. Duymaer vertelde de secretaris dat de B.V.L. die een ‘nationale instelling’ wilde zijn, en dus een ieders gevoelens wilde respecteren. Ook die van de vrijwilligers die vanwege hun geloof, niet op zondag aan wedstrijden mee wilden doen. De secretaris zei daarop dat de bisschop dit zo had geregeld onder het motto: beter de mannen op de schietbaan, dan slenterend langs de straat. Duymaer vertrok meteen naar het Zuiden om dit op te helderen.

Zo waakte hij tot in detail over het ‘nationale karakter’ van de Landstorm. Hij lette er ook goed op dat als een vrijwilliger of een leider een goed idee hadden, hier wat mee gedaan werd. Zo werd de saamhorigheid steeds groter.

Bronzen beeld

Ter gelegenheid van het 5 jarig bestaan van de B.V.L. kreeg Duymaer van Twist op 13 november 1923 een bronzen beeld aangeboden, die een spittende landman voorstelde. Het onderschrift was: ‘Als ’t moet’. Het beeld bracht tot uitdrukking dat de landman, gewapend met een geweer, bereid was op het eerste sein de overheid hulp te bieden ‘als ’t moet’.

Bron: ‘Als ’t moet’, J. C. van der Does.

Duymaer van Twist was in 1918 majoor der infanterie maar was non-actief omdat hij lid was van de Tweede Kamer. Hij werd later bevorderd tot luitenant-generaal titulair. In latere jaren was hij de sterke mentor, de grote voorvechter van de B.V. L.

Geld verzamelen

Er was altijd veel geld nodig voor al die reclame voor de B.V.L . Duymaer van Twist haalde in 1919 het geld hiervoor uit particuliere fondsen van zakenlieden. Hij was bovendien erg goed in het loskrijgen van geld bij de mensen. Als de commandant en de gewestelijke commissies nog geld te weinig hadden, dan vulde hij dit aan met het geld dat geschonken was door zakenlieden.

Bron: ‘Als ’t moet’, J. C. van der Does.

Generaal Duymaer van Twist 70 Jaar:

Als Duymaer 70 jaar wordt, schrijven verschillende politici een stukje voor of over hem.

Ongekende volharding

Colijn schreef: ‘ Wie van de B.V.L. gewaagt, denkt aan generaal Duymaer van Twist. Ze passen bij elkaar als handschoen en hand. Ja, meer nog, want het is de vraag of de B.V.L. er zijn zou zonder de generaal. En zeker zou het instituut niet tot zulk een bloei gekomen zijn, als de heer Duymaer van Twist niet van meet aan, met welhaast ongekende volharding zich aan deze zaak gegeven had. Ook anderen hebben grote verdiensten gehad voor de B.V.L., maar die van de generaal zijn toch enig, omdat hij meer dan anderen ons volk heeft weten warm te maken voor de B.V.L. en omdat hij die warmte op peil heeft weten te houden, waartoe heel wat meer volharding nodig is dan om een zaak op te zetten en even op gang te brengen’. (Bron: ‘Als ’t moet. J. C. van der Does. blz. 264)

Nooit te vroeg, nooit te laat

En minister Deckers schreef: ‘Zo tijgt hij, onvermoeibaar en steeds blijmoedig van plaats tot plats . Het is hem nooit te vroeg en nooit te laat, als de Bijzondere Landstorm hem roept. In volkomen onbaatzuchtigheid heeft hij zich reeds 17 jaren aan de Landstorm gegeven.’ (Bron: ‘Als ’t moet. J.C. van der Does. blz. 265)

Onderscheiding

Van koningin Wilhelmina kreeg Duymaer van Twist een hoge onderscheiding. Hij werd commandeur in de orde van Oranje-Nassau. Hij kreeg van de B.V.L. ook nog een schilderij aangeboden van de overhandiging van de vaandels van de B.V.L. in Ede op 11 juni 1932. Hier precies onder staat een foto van de overhandiging van de vaandels in 1932.